O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jalik vazirligi

Doimiy omborlarda meva-sabzavotlarni joylashtirish tar-tibi. Sabzavot va mevalar doimiy omborlarda xirmonlarda to‘kma holda, konteynerlarda, yog‘och yashiklarda yoki qo‘larda saqlanadi (1-rasm).

1-rasm. Sabzavot va mevalar saqlanadigan idishlar: 1-qo‘; 2-yashik; 3-konteyner.

Karamni oziq-ovqat maqsadida tokchani eni va bo‘yiga qarab taxlanadi. Tokchaning kengligi 1 m, balandligi esa 0,6-0,8 m bo‘lib, 3-5 qavat karam boshlari joylanadi. Lavlagi, tur’, sholg‘om kichik xirmonlarda (kengligi 3-4 m, uzunligi binoning kengligiga qarab) saqlanadi. Lavlagining xir- mondagi qatlami 1,2-1,5 m, tur’ va sholg‘om uchun 1 metrgacha bo‘ladi.

piyoz maxsus to‘rli qo‘larga joylangan holda shtabellarga tax-lanib, yoki maxsus 4 qavatli stellajlarda to‘kma holda saqlanadi. Bunday stellajlarda piyoz yaxshi saqlanadi, ularni shamollatib turish va saqlanish holatini nazorat qilish juda qulaydi (2-rasm).

2-rasm. piyozni maxsus 4 qavatli stellajlarda saqlash (stellajning eng ustki qavatining ko‘rinishi)

Sabzi va boshqa ildizmevalilar tokchalarda yoki er sathida, har qatlam orasiga qum se’ib, uyum yoki ‘iramida shaklida yaxshi saqlanadi. ‘iramidalar o‘lchami: uzunligi 2-7 m (omborxona kengligiga qarab), asosining kengligi 1 metrgacha, joylash balandligi 0,7-0,8 m. Uyum balandligi: satx yoki ostki tokchada 0,7-0,8 m va yuqori tokchada 0,5-0,6 m. Sabzini er sathida saqlashda ‘iramida ostiga 6-7 sm qalinlikda qum se’iladi. Ildizmevalar ustidan 4-5 sm qalinlikda qum se’iladi. Bir tonna sabzi uchun 0,5 m3 atrofida qum ketadi.
Keyingi yillarda ildizmevalarni idishlarda saqlash keng qo‘llanmoqda. Odatda shu maqsadda 25-30 va 8-10 kg li yashiklar yoki katta hajmli konteynerlar ishlatiladi. Uning ijobiy tomoni shundaki, faol shamollatish va joylashtirish qulaylashadi, shuning-dek ombor maydonidan foydalanish imkoniyatlari kengayadi.
Jihoz va materiallar: adabiyotlar, chizg‘ich, qalam, meva-sabzavotlar saqlanadigan turli idishlar, kalkulyator.

O‘zlashtirish uchun savollar

1. 
   Meva va sabzavotlarni saqlash guruhlarini ayting.
   
2. 
   Sabzavotlarni handaq va uyumlarda saqlash texnologiyasini ayting.
   
3. 
   Doimiy omborxonalar haqida tushuncha bering.
   
4. 
   Meva va sabzavotlarni sovutgichlarda saqlash texnologiyasini izohlab bering.
   
5. 
   Meva va sabzavotlarni gaz muhitini boshqarib saqlash usuli qanday amalga oshiriladi?
   

5-amaliy mashg‘ulot Vaqtinchalik omborxonlarining mahsulot sig'imini hisoblash