O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jalik vazirligi

Ko‘rsatkichlar	KTSM-12
KTSM-30
Ishlab chiqarish quvvati, (  q0,5 t/m^3), t/soat	12	30
Zanjirning tezligi, m/sek.	0,54	0,45
Qadam, mm
Zanjirniki	80	80
Kurakniki	160	160
Elektrodvigatel quvvati, kVt	4,0; 2,2; 1,1	7,5; 5,5; 3,0

8. 
   rasm: KTSM tipidani zanjirli transportyor.
   

1-uzatmali stantsiya, 2-oraliqdagi sektsiya, 3-kuzatish darchali sektsiya, 4,9- yuqlash patrubkali sektsiya, 5,10- zaslonkali sektsiya, 6,7,11,12-ustki qavatli sektsiya, 8-mahsulotni to‘kuvchi sektsiya, 13-taranglovchi stantsiya, 14-shiber, 15-zaslonka, 16-zanjir, 17-yog‘ochdan qilingan to‘shama, 18- yo‘naltiruvchi.
Ochiq kurakli zanjirli transportyorningg ishlab chiqarish quvvatini aniqlash quyidagi
formula yordamida aniqlanadi:
Q  3,6  B  h      

bu yerda: V-kurakning eni, agarda kurak trapetsiya shaklida bo‘lsa

_{B } B₁  B₂
2

, h–

kurakning balandligi, don va don mahsulotlari uchun 0,08  0,12m, ^ -kuraklarning harakatlanish tezligi, 0,25  0,75 m/sek,  -transportyor hajmidan foydalanish koeffitsienti, 0,5  0,6,  -qiyalikda yuk tashishda transportyorning ish unumdorligini kamayishini hisobga olish koeffitsinti,  - tashilayotgan mahsulotning zichligi, t/m³.
 koeffitsientining qiymati transportyor qiyalik burchagidan kelib chiqib qabul qilinadi.

^, gradus	0	10	20	30
	1	0,85	0,65	0,5

Misol: Agarda kurakning balandligi h=100 mm zanjir tezligi ^ -1,8 m/sek, hamda transportyor qiyaligi ^ =15⁰ bo‘lganda zanjirli transportyorning ish quvvatini aniqlang.

a  ^B  4
h
deb qabul qilamiz, shunda V=4*h=4*100=400 mm=0,4 m;  =0,5,  =750 kg/m³,

va  =0,75.

2
Q  3,6  ^B
a
    

 3,6

0,4²

4

1,8 0,5 0,75 750  72т / соат

Topshiriq: Quyidagi jadvalda keltirilgan mahlumotlar asosida zanjirli transportyorning ish quvvatini aniqlang.  =0,5 deb qabul qiling.

Variant	Kurakning balandligi h, mm	^B a h	zanjir tezligi  , m/sek	transportyor qiyaligi  , gradus
1	80	3,0	2,0	25
2	110	3,5	2,1	15
3	100	3,4	2,2	27
4	80	4,0	1,8	10
5	120	3,0	2,0	17
6	90	4,0		18

Qurakli zanjirli transportyorningg ishlab chiqarish quvvatini aniqlash quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
Q  3,6  B  h   
bu yerda: V-mahsulot tashiluvchi quvurning eni, m, h–tashilayotgan mahsulotning balandligi, m, tavsiya qilinadi 0,4…..0,8, ^ -zanjirning harakatlanish tezligi, bug‘doy, javdar, makkajo‘xori, arpa, suli uchun 0,3  0,45 m/sek, tariq, no‘xat uchun 0,2  0,25 m/sek, un uchun 0,25  0,35 m/sek,, kepak va omuxta yem uchun 0,25  0,4 m/sek,  -transportyor hajmidan foydalanish koeffitsienti,
don uchun 0,9, un uchun 0,8,  -tashilayotgan mahsulotning zichligi, t/m³.
Misol: Mahsulot tashiluvchi quvurning eni V-480 mm = 0,48 m, zanjirning harakatlanish tezligi ^ -0,37 m/sek bo‘lganda transportyorning ish unumdorligini aniqlang.
Qabul qilamiz: h=0,5xV=0,5x480=240 mm=0,24 m,  =0,9 va  =750 kg/m³.
Mahlumotlarni formulaga qo‘yamiz:
Q  3,6  B  h     3,6  0,48 0,24 0,37 0,9  750  100
Topshiriq: Quyidagi jadvalda keltirilgan mahlumotlar asosida transportyor zanjirining harakatlanish tezligini aniqlang.

Variant	Q, t/soat	Mahsulot	 ,kg/m^3	B, mm	h/B
1	25	Don	750	200	0,8
2	175	Don	750	630	0,45
3	50	Don	750	250	0,8
4	10	Omuxta yem	450	220	0,6
5	5	Kepak	400	180	0,55
6	8	Un	500	200	0,5

4. Vintli (shnekli) transportyorlar. Ushbu transportyorlar sochiluvchan mahsulotlarni gorizontal, hamda qiya yo‘nalish bo‘yicha tashishga mo‘ljallangan.
Vintli transportyorning ishchi organi bo‘lib quzg‘almas quvur ichida joylashgan vint (shnek) hisoblanadi. Tashiladigan mahsulot qo‘zg‘almas quvurga yuklovchi patrubok orqali yo‘naltirilib, quvur bo‘ylab vintning aylanma harakati orqali yo‘naltiriladi va to‘kib oluvchi patrubok orqali chiqarib yuboriladi. Vint (shnek) ko‘ndalan va oraliq ustunlarda o‘rnatilgan podshipniklarga tayanib aylanadi.

10-rasm: Vintli (shnekli) transportyot.

1. 
   yukni tushirib oluvchi patrubok, 2-ustun, 3-qo‘zg‘almas quvur, 4-vint (shnek), 5-oraliqdagi tirgak, 6- yuklovchi patrubok.
   

Vintli (shnekli) transportyorlar statsionar yoki ko‘chma holda ishlab chiqariladi. Ko‘chma vintli transportyorlar asosan omborlarda va mexanizatsiyalangan maydonlarda avtomabil va temir yo‘l transportlariga donni yuklash uchun ishlatiladi. Vintning (shnekning) aylanish tezligiga ko‘ra transportyorlar sekin aylanuvchi (vintning aylanish tezligi 200 aylanish/min. oshmaydi) ya’ni tashiluvchi mahsulot aylantirilmasdan ilgarilama harakat bilan yo‘naladi va tez aylanuvchiga ajratiladi, ya’ni tashilayotgan mahsulot vint bilan bir aylanib spiral bo‘yicha quvur ichida harakatlanadi.
Vintning aylanish yo‘nalishiga ko‘ra transportyorlar o‘ng va chap tomonga harakatlanuvchi bo‘ladi. Bahzi transportyorlar ikki vintdan tashkil topgan bo‘lib ularning bir vinti o‘ngga harakatlansa ikkinchisi chapga harakatlanadi va bir paytning o‘zida ikki yo‘nalish bo‘yicha mahsulotni tashib berish imkoniyatini yaratadi. SHu bilan birgalikda vintning sirti yaxlit, lentali, parrakli va andazali bo‘lishi mumkin va turli mahsulotlarni tashish imkoniyatini yaratadi.
Yaxlit sirtli vintlar yordamida quruq, mayda donador va kukunsimon, zichlashmaydigan mahsulotlarni tashish uchun foydalanilsa, lentali vintlarda zichlashib qoladigan sochiluvchan mahsulotlar tashiladi. Parrakli va andazali vintlarda mahsulotni tashish bilan birgalikda bahzi bir texnologik amallarni ham bajarish zaruriyati, masalan jadallik bilan aralashtirish ishlarini bajarish mumkin.
13-jadval

Statsionar tranportyorlar vintining diametr iva qadami.

Vintning qadami, mm	Vint diametri, mm
	100	125	160	200	250	320	400	500	630	800
^t1	100	125	160	200	250	320	400	500	630	800
^t2	80	100	125	160	200	250	320	400	500	630

Gorizontal va qiya vintli (shnekli) transportyorningg ishlab chiqarish quvvatini aniqlash quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

Q  60  ^

• 
  D ²
  

4
 t  n   
 C₁

bu yerda: D-vintning tashqi diametri, m, t-vintning qadami, m, n-vintning aylanish chastotasi, aylanish/min,  -transportyor quvurini to‘lish koeffitsienti (donador mahsulotlar uchun 0,35-0,45,
^{yanchilgan mahsulotlar uchun 0,45-0,55 va parchasimon mahsulotlar uchun 0,3-0,4), S}1^- transportyorning gorizontal tekislikka nisbatan qiyalik burchagini  hisobga oluvchi koeffitsienti,
 -tashilayotgan mahsulotning zichligi, t/m³.

^S1 ^{koeffitsientni hisobga olish:}
 koeffitsientining qiymati transportyor qiyalik burchagidan kelib chiqib qabul qilinadi.

 , gradus	10	15	20	30
^S1	0,95	0,90	0,85	0,80

Gorizontal va qiya vintning eng ko‘p aylanish chastotasi quyidagi formula orqali aniqlanadi.
n  ^A

Bu yerda: A-koeffitsient, (donador mahsulotlar uchun 30-60, yanchilgan mahsulotlar uchun 22-45 va parchasimon mahsulotlar uchun 15-30)

8. – amaliy mashg‘ulot Saqlashda mahsulotlarni qadoqlash uchun talab etiladigan idishlar sonini hisoblash