O’zbеkiston rеspublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi

Mexnat muhofazasi;
Shovqin darajasiga va xarakteriga qarab, shuvqunlar odam organizmiga har xil ta`sir ko`rsatadi. Uning ta`sir darajasining o`zgarishiga shovqinning ta`sir davri va odamning shaxsiy xususiyatlari ham ma`lum rol o`ynaydi.Shuning uchun ham shovqun hamma uchun birxil ta`sir ko`rsatadi deb bo`lmaydi.Uncha katta bo`lmagan shovqinlar (50-60 dB) ham inson asab sistemasiga sezilarli ta`sir ko`rsatadi. Ayniqsa bunday shuvqunlarning ta`siri aqliy mehnat bilan shug`ullanuvchilarga ko`proq seziladi.Bundan tashqari bunday shovqinlarning ta`siri harxil odamda har xil bo`ladi. Ba`zilar bunday shovqunlarga mutloq ahamiyat bermaydilar,bazilar esa keskin asabiylashadi.
Bunday shovqunning ta`sir ko`rsatishi odamning yoshiga,sog`lig`iga va bajaradigan ishiga,kayfiyatiga va boshqa omillarga bog`liq.
Shovqinning zararli ta`siri,shuningdek,doimiy shovqinlardan farqliligiga,masalan,musiqa tovushlari,odam so`zlashgandagi tovushlariga odam mutlaqo befarq qaraydi,xuddi shu darajadagi begona shovqunlar uni asabiylashishiga olib keladi.
Ma`lumki,ba`zi bir jiddiy kasalliklarga chalingan bemorlar,masalan,qon bosimi,ichak va oshqozon yarasi va bazi teri kasalliklari asab kasalliklari bilan og`rigan bemorlarning mehnat qilish va dam olish rejimlari umuman kasallik tufayli buzilgab bo`ladi. Bunday kasallar uchun ortiqcha shovqinning bo`lishi ularning nihoyat darajada toliqishiga olib keladi,agar bu shovqinlar tunlarda bo`lsa, og`r asoratli kasallarning kelib hiqishiga sabab bo`ladi.Agar shovqin darajasi bunday hollarda 70 dB ga teng bo`lsa,u bunday toliqqan bemorlar organizmida fizialogik oi`zgarishlar sodir bo`lishiga olib kelishi mumkin.Yosh va sog`lom odamlar uchun bunday shovqinlar butunlay zararsiz deyish mumkin. Agar shovqun darajasi 85-90 db ga ayetsa, bunday shovqindan har qanday ishlayotgan odamning birionchi novbatda yuqori chastotadagi tovushlarni eshitish qobiliyati susayadi.Kuchli shovqun odam sog`lig`iga va ishlash qobiliyatiga keskin ta`sir ko`rsatadi. Shovqinning kelib chiqishiga asosiy sabab mashina va mexanizm yoki uning ayrim qisimlari harakati natijasida havoda elastik to`lqinlar harakatini vujudga keltiradi.Bunday to`lqinlarning hosil bo`lishiga olib keladigan harakatlantiruvchi qisimlarni o`z novbatida mehanik,ayrodinamik,gidradinamik va elektrodinamik turlarga bo`lib qarash maqsadga muvofiqdirBu mashina va mexanizimlarining ishlash pirinsiplaridagi tavsiflari va shovqin chiqarishga olib keladigan omillar har xil bo`ladi.Shovqin hosil bo`lishiga sababchi bo`ladigan asosiy bitta band hammasi uchun umumiy.Bu ularni ishlatishda va tamirlashda standart talablarni bajarishdir.Tayyorlash va tamirlash vaqtida yo`l qo`yilgan noaniqliklar shovqin chiqarishning asosiy omili hisoblanadi.