O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi. Toshkent davlat agrar universiteti

Tovar birjalarining quyidagi bitimlari mavjud  

 

- xaqiqiy tovar bilan tuzilgan bitim  

---

 

- ma’lum muddatga tuziladigan bitim  

 

- kassa yoki SPOT bitimi 

 

- kelasi muddatda yetkaziladigan tovarlar uchun kontrakt bitimi 

 

- darxol yoki forvard bitimi 

 

- f’yuchers bitimi 

 

- barter bitimi, shartli bitim 

 

- mukofatga asosan tuziladigan bitim 

 

- kredit bilan tuziladigan bitim, kredit berish asosida tuziladigan bitim 

 

Bunday  bitim  tuzishda  birja  savdosi  qoidalariga  shartnomani  bajarish  muddati 

odatda  oyning  o’rtalarida,  ikki  oygacha  deb  mo’ljallanadi.  Belgilangan  muddatlarda 

tuzilgan  bitimlar  shu  vaqtga  kelib  tugatish  byurosi  orqali  tugatiladi  tezkor  bitim 

ob’ekti bo’lib ko’pincha qimmatbaho qogozlar hisoblanadi.  

 

Tezkor bitimni shartli ravishda bir qancha turlarga ajratiladi. 

 

1.Baxodagi  farq  hisobiga  foyda  olish  uchun  tuzatiladigan.  U  o’z  navbatida 

report va dekort bitmlariga ajratiladi. 

 

2.Arbitraj bitimlari. 

Forvord  bitimlari  qarzga  tuziladigan  bitimlar  va  barter    bitimlariga  bo’linadi. 

Eksportlarning  baxolashlariga  qaraganda    barter  bitimlari  salmogi  umumiy  bitimlar 

miqyosida 60% ni tashkil etadi. 

 

 Savollar: 

1.  Birja  tovari  tushunchasi  tovarlarini  birjaga  joylashtirish  va  savdolarga 

ruxsat etish tartibi? 

2. Birja savdolarini olib borish tartibi qanday? 

3. Mintaqaviy  bo’linmalardagi savdolarda ishtirok etish? 

4. Bitimlarni tuzish va ro’yxatga olishi qanaqa?