O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jalik instituti

4.Soliq to’langunga qadar bo’lgan foyda (STF

)

.

Bu foyda umumxo‟jalik faoliyati 

foydasiga (UXF) favqulotda yuzaga kelgan foydani (FF) qo‟shish va favqulotda yuzaga 

kelgan zararni (FZ) chegirib tashlash orqali aniqlanadi:   

STF=UXF+FF-FZ

 

5.Hisobot davri sof foydasi  

Sof foydani (SF) aniqlash uchun soliq to‟langunga 

qadar  bo‟lgan foydadan (STF) daromad (foyda) solig‟ini (DS) hamda foydadan 

to‟lanadigan boshqa soliq va yig‟imlarni (BS) chegirib tashlash kerak:

SF=STF-DS-BS 

13.3. Mahsulotlarni sotishdan olingan yalpi foyda dinamikasining  

omilli  tahlili  

Hisobot yilida har bir mahsulotni sotishdan olingan yalpi foydani  bazis yilida 

olingan foydaga yoki rejadagi yalpi foyda summasiga solishtirib, uning umumiy 

o‟zgarishi aniqlanadi:  

 

     Bunda, q

1,

q

0

 – mos holda hisobot va bazis yillarida  sotilgan mahsulot miqdori;  

     p

1, 

p

0

 –mos holda hisobot va bazis yillarida sotilgan 1 s. mahsulotning bahosi., 

---

53 

 

z

1, 

z

0 

– mos holda hisobot va bazis yillarida sotilgan 1 s mahsulotning tannarxi.  

Yalpi  foydaning  o‟zgarishiga  bevosita  quyidagi  uch  omil  ta‟sir  qiladi.Omillar  

ta‟sirini Farqlash usulidan foydalanib, aniqlash tartibiga to‟xtaldik. 

1.

Sotilgan mahsulot miqdori o‟zgarishining ta‟siri: 

 

bunda,

1s mahsulotni sotishdan olingan foyda. 

2.

O‟rtacha  sotish bahosi  o‟zgarishining ta‟siri:

 

3. 1s 

mahsulot tannarxi darajasi o‟zgarishining ta‟siri:  

 𝒁

𝟏

− 𝒁

𝟎

 𝒒

𝟏

= ±∆

𝒛

 

Farqlash  usuli asosida amalga oshirilgan yalpi foydaning tahlilini paxta misolida  8-

jadvalda keltirgik. 

8-jadval 

Paxtani sotishdan olingan yalpi foydaning omilli tahlili. 

T/r 

Ko‟rsatkichlar 

Bazis 

yili 

Hisobot 

yili 

O‟zgarishi 

(+, -) 

1 

Sotilgan paxta , s 

3600 

3783 

+183 

2 

1 s paxta bahosi, so‟m 

90500 

94000 

+3500 

3 

1 s paxta tannarxi, so‟m 

88000 

86500 

-1500 

4 

1 s paxta foydasi, so‟m 

2500 

7500 

+5000 

5 

Yalpi foyda, ming so‟m 

9000 

28372.5 

+19372.5 

 

Shu jumladan o‟zgarishi: 

5.1 Miqdorining  o‟zgarishi hisobiga

 

 

x 

 

x 

 

+457.5 

5.2. bahoning  o‟zgarishi hisobiga 

x 

x 

+13240.5 

5.3. tannarxining  o‟zgarishi hisobiga  

      x 

      x 

+5674.5