O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jalik instituti

8.3.Asosiy fondlardan foydalanish samaradorlik korsatkichlarini hisoblash va 

tahlil qilish uslubi. 

Qishloq xo‟jalik korxonalarida ishlab chiqarishning  rivojlanishi va 

samaradorligining oshishi  ko‟p  jihatdan asosiy ishlab chiqarish vositalari (fondlari)dan  

foydalanish darajasi ga bog‟liq bo‟ladi.  

Asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanish samaradorlik 

ko’rsatkichlari va ularning hisobi: 

1. Fond qaytimi

:

 𝑭𝑸 =

𝒀𝑴

𝑨𝑰𝑭

 

2. Fond sigimi

:

 𝑭𝑺 =

𝑨𝑰𝑭

𝒀𝑴

 

3. Fond rentabelligi

:

 𝑭𝑹 =

𝑺𝑭

𝑨𝑰𝑭

 

Biz bu yerda fondlardan foydalanish samaradorligining tahlilini  fond qaytimi 

ko‟rsatkichi  misolida ko‟rib chiqamiz Tahlilni solishtirish va zanjirli bog‟lanish 

usullaridan foydalanib, amalga oshirdik. 

Fond qaytimi darajasining umumiy o‟zgarishi

:

.

𝒀𝑴

𝟏

𝑨𝑰𝑭

𝟏

−

𝒀𝑴

𝟎

𝑨𝑰𝑭

𝟎

= ±∆

𝑨𝑰𝑭,𝒀𝑴

 

Fond qaytimi darajasining o‟zgarishiga omillar  tasirini  aniqlash

:

. 

1.Asosiyfondlar  hajmi o‟zgarishining tasiri

:

 

𝒀𝑴

𝟎

𝑨𝑰𝑭

𝟏

−

𝒀𝑴

𝟎

𝑨𝑰𝑭

𝟎

= ±∆

𝑨𝑰𝑭

 

2.Yalpi mahsulot hajmi o‟zgarishining tasiri:   

𝒀𝑴

𝟏

𝑨𝑰𝑭

𝟏

−

𝒀𝑴

𝟎

𝑨𝑰𝑭

𝟏

= ±∆

𝒀𝑴

 

Omillar tasirlarining yig‟indisi  fond qaytimining  o‟zgarishiga teng kelishi 

kerak:

 ∆

𝑨𝑰𝑭

± ∆

𝒀𝑴

= ±∆

𝑨𝑰𝑭,𝒀𝑴

 

---

32