O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jalik instituti agronomiya fakulteti “ 5620400



Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/37
Sana29.12.2021
Hajmi0,63 Mb.
#82602
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   37
Bog'liq
BMI 12

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

39

39



5. IQTISODIY SAMARADORLIK  

 

5.1. Iqtisodiy samarodirlik ko’rsatkichlari 

 

Iqtisodiy  samaradorlikni    baxolashda  quyidagi  ko’rsatkichlardan  foydalaniladi: 

hosildorlik,  maxsulotning  tannarxi,  sof  daromad,  mehnat  unumdorligi  va  rentabellik 

darajasi.  Ma’lumki maxsulotning tannarxi sarflangan harajatlar elementlaridan topiladi.  

Tannarxning  tarkibi  quyidagicha  hisobga  olinadi:      sarflangan  mehnat  haqi  harajatlari, 

urug’ning  qiymati,  yonilg’i  va  moylash  materiallari  amartizasiya,  mashina  va 

transportning  joriy  remonti,  mashinalarda  tashish  uchun  xizmatchilarning  mehnat  haqi 

umum ishlab chiqarish va umumiy xo’jalik harajatlaridir. 

Mehnat  unumdorligini  oshirish  uchun  doimo  hosildorlikni  va  hosilning  sifatini 

oshirish zarur. 

Mehnat unumdorligi rentabellik bilan chambarchas bog’liq. Mehnat unumdorligi 

mahsulot  miqdorini  ishlab  chiqarish  uchun  vaqt  (kun,  soat)  bilan  ifodalanadi.  Bu 

ko’rsatkichda  vaqtdan  samarali  foydalanish  ko’zda  tutiladi.  1  sentner  mahsulotning 

tannaxri  bir  gektar  maydonga  sarflangan  umumiy  harajatlar  o’rtacha  hosildorlikka 

taqsimlanish yo’li bilan topiladi. 

Hosil qancha mo’l va sifatli bo’lsa tannarxning ko’rsatkichi shuncha past bo’ladi. 

1  sentner  mahsulotning  qiymati  uning  tovar  sifatida  sotiladigan  narxining 

miqdoridir. Hozirgi  kunda mahsulot qiymatini xo’jalik rahbarlari yoki fermer xo’jaligi 

rahbari tomonidan belgilanadi.  

Jomboy tumanidagi “Umarov Murodxon”  fermer ho’jaligi sharoitida kungaboqar 

yetishtirish uchun 1 ga yerga 1610000 so’m sarflangan bo’lib, eng kam harajat urug’lik 

uchun bir foiz, eng ko’p harajat mexnat xaqqi uchun 44,5 va undan so’ng  o’g’itlar sarfi 

uchun 19,5 foiz va yonilg’i moylash uchun 16,8 foizni tashkil etdi. 

 

 



 

 

 




 

40

40



9- jadval 

Jomboy tumanidagi “Umarov Murodxon” fermer xo’jaligi sharoitida kungaboqar 

o’stirish uchun bir gektarerga sarflangan harajatlar tarkibi 

 

№ 



Harajat turi 

So’m 


1.  Mehnat haqi 

716490 

44,5 


2.  Urug’lik  

33810 


2,1 

3.  Yoqilg’i,moylash, surkash 

270480 

16,8 


4.  Transport, tashish, yuklash 

35420 


2,2 

5.  O’g’it harajatlar 

313950 

19,5 


6.  Joriy ta’mirlash (remont) 

25760 


1,6 

7.  Amortizasiya 

24150 

1,5 


8.  Boshqa har xil harajatlar 

28980 


1,8 

9.  Umumiy ishlab chiqarish va 

umumiy xo’jalik harajatlari 

161000 


10,0 

Jami  


1610000 

100 


 

Rentabellik  darajasi kuyidagi formula bilan aniqlanishi mumkin. 



 

100




Сн

Ик



Рд

 

 



         Rd – rentabellik darajasi 

Sd – sof daromad 

Iq+ Sm – realizasiya qilingan mahsulot tannarxi. 

Sof  daromad  bu  yangi  mahsulot  qiymatidan  uni  yetishtirish  uchun  sarflangan 

harajatlar chiqarib tashlangandan qolgan qismi.  


Download 0,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish