Ўзбекистон республикаси ўрта махсу ва олий таълим вазирлиги

Vilenskiy usuli bilan turma maymoklikni erta funkstional davolash. Gipsli bog’lam qo’yish uchun bola orqasiga — tepaga karab yotkiziladi, oyogiga (sonning yuqorigi uchdan bir qismiga) ip gazlamadan to’qilgan paypokyoki naysimon bint kiydiriladi. Vrach bola oyogini tizza bo’g’imi buqilgan, oyoq panjasini kuch sarf kilmay korrekstiya holida ushlab turadi. Oyoq kaftining tashki-orqa sat>hga ko’piksimon polietilendan tayyorlangan, asosi oyoq kaftining distal qismiga qaratilgan ponasimon kistirma ko’yiladi. So’ngra aylanma gipsli bog’lam oyoq, panjalarining uchidan, sonning yuqorigi uchidan bir klsmigacha ko’yilib, suyakning do’mbok erlari va oyoqkafti soxhasi yaxshi modulyastiya qilinadi. So’ngra oyoqda ko’tarilgan xolat berilib, ko’yilgan polietilenli ponasimon kdstirma tortib olibtashlanadi. Agar muolajadan 30-40 minut o’tgandan keyin oyoq panjalari odatdagi rangiga kaytsa, bola uyiga jo’natiladi.

Ota-onasi uyida bolasi bilan o’ynayotganda koldirilgan paypokni tashqi uchidan tortib kuyadi. Shunday qilib, oyoq, panjalarini bo’sh qolgan tomonga korrekstiya qilinadi. Erishilgan x,olatni saqlab kolish uchun gips bog’lami bilan oyoq, panjasining ikki sathi o’rtasiga x,^aR safar x,ajmi ortib boruvchi, taxtadan yoki polimer materialdan tayyorlangan kistirma ko’yiladi.

Gipsli boklam bolaning yoshi va deformastiyaning darajasiga karab 5 sutkadan 20 sutkagacha ko’yiladi. Bu davr ichida mushak boylamli kontraktura ancha bo’shashib, oyoq, panjasi kuch sarf qilinmay okriksiz yana korrekstiya kilinadi. Davolovchi badantarbiya mashkini bajarayotganda oyoq, panjasi tashki-orqa gomoni (polietilen ponasimon kistirma olib tashlangan soxa) ning gipsli bog’lamga tegashi bog’lamni almashtirish uchun mezon bo’ladi. Issik vanna yoki ozokeritli applikastiyadan keyin darrov yangi gipsli bog’lam ko’yiladi. Vilenskiy usuli bo’yicha davolashda tusha maymoklikning >hamma komponentlari kuch sarf qilinmay bartaraf etiladi. Davolash oyoq, panjasi distal qismining korrekstiyasidan boshlanadi. Boldirning buralishini to’g’rilash uchun oyoq, panjasi birdan tashqariga buraladi, keyin oyoq, panjasining ekvinus xolati bartaraf qilinadi. Nuqsonlar to’liq bartaraf qilingandan keyin oyoqning to’g’ri holatida gipsli bog’lam ko’yiladi va 2-3 kundan keyin yurishga ruxsat beriladi. Makkamlangan oyoq panjasiga kuch berish uning tayanch funkstiyasining rivojlanishiga, boldir va oyoq panjasi skeletining va mushaklarining to’g’ri shakllanishiga yordam beradi.

Tugmamaymokdikning kelajakda davolash erishilgan korrekstiyani faol saqlab turish va deformastiya qaytalanishining oldini olish maqsadida mushaklarni mahkamlashga qaratilgan bo’lishi kerak Davolash vositalari kompleksiga korrekstiyalovchi davolash mashki, parafinoterapiya, silash, ozokerit applikastiyasi, kichik boldir mushaklarining elektrostimulyastiyasi kiradi.

Konservativ davolash natija bermasa, 2-2,5 yoshda pay-boylam apparatida, 7 yoshdan oshgan bo’lsa, oyoq panjasining suyak apparatida yoki ko’shma murakkab operastiya qilinadi.

Tugma maymokdikni jarro>u!ik davolash noilojlikdan kelib chikkhn muolaja hsoblanadi. Payning boylam apparatida qilinadigan operastiyalardan eng ko’p e’tirof etilgani Zastepin usuli bo’yicha qilinadigan operastiyadir. Bunda boldir-oyoq panja bo’g’imi ichki tomonidan ochilib supinastiya kiladigan mushaklarning paylari uzaytiriladi va boylamlar kesiladi. Oyoq panjasining orqa qismini supinastion kontrakturadan ozod qilish va tovon payini uzaytirish uchun orqa tomondan kesiladi (275-rasm).

Zastepin usuli bo’yicha qilinadigan operastiyaning mohiyati boldir-oyoq panja bo’g’imining ichki va orqa sathidagi paylarni uzaytirish, katta boldir suyagi va oyoq panja suyaklari orasidagi bog’lamlarni




xamda bo’g’im xaltalarni, oshik va tovon suyaklari orasidagi bo’g’im ichki boylamlarini puxgalik bilan kesib tashlashdan iborat.

Shundan so’ng oyoq panjasi dar-xrl to’rri xolatga keladi va defor-mastiyaning kaytalanishi kuza-tilmaydi. Suyaklardagi opera stiyalar bolalar 7 yoshdan oshganda suyaklarning jadal o’sishi to’xtagandan keyin qilinadi. Tugma maymok-likning og’ir turlarida oyoq panjasi Kuslik usuli bo’yicha o’roksimon rezekstiya qilinadi (276-rasm).

So’nggi yillarda tugma maymoklikning og’ir turlarida deformastiyani to’g’rilash uchun Ilizarov, Volkov-Oganesyan sharnir-distrakstion apparatlaridan foydalaniladi. Bu apparatlarning konstrukstiyasi maymoklikning xamma komponentlarini asta-sekin bartaraf qilishga imkon beradi.