O‘zbekiston respublikasi oliy va

 
 
1-ilova. (4.1.) 
Asosiy muammo /kichik muammolarni, xulosalarni ishlab chiqish, shakllantirish 
va qaror qabul qilish 
Asosiy muammo: Davlatning narx mexanizmiga aralashuvidan kutilayotgan 
maqsad 
Birinchi kichik muammo: Iste‟molchilar va ishlab chiqaruvchilarni ximoya 
qilish sabablari 
Kichik 
muammoning 
yechimini 
topishga yordam beruvchi muammoli 
savollar: 
Muvozanat narx va muvozanat ishlab 
chiqarish 
xajmi 
deganda 
nimani 
tushunasiz? 
Talab 
chizig‗i 
o‗zgarganda 
Yechimi: 
Talab va taklif chiziqlarining o‗zaro bir 
nuqtada kesishishlariga muvozanat nuqta 
deyiladi va uning kordinatalari bo‗lib, 
muvozanat narx va muvozanat xajm 
hisoblanadi. 
Albatta 
talab 
chizig‗i 
siljiganda 
muvozanat nuqta ham o‗zgaradi. 

---

54 
muvozanatlikka ta‘sir ko‗rsatadimi? 
Bozor taklifi oshganda muvozanat narx 
qanday o‗zgaradi? 
Agar talab va taklif chiziqlari bir 
paytning o‗zida siljiganda muvozanatlik 
nuqta ham o‗zgaradimi? 
Bozorning dinamik modelida bozor 
narxining o‗zgarishi necha xil variantga 
olib keladi? 
Taklif oshganda (boshqa sharoitlar 
o‗zgarmas bo‗lganda) mahsulotning 
muvozanat bahosi pasayadi. 
Bunday 
hollarda 
muvozanat 
baho 
muvozanat miqdor har xil o‗zgaradi. 
Uch xil variantga olib keladi. 
Qisqacha xulosa. Muvozanatlikka erishish uchun bozorga xech qanday tashqi 
kuchlar ta‘sir ko‗rsatmasligi lozim. Talab va taklif qonuni asosida bozor 
muvozanati ta‘minlanadi. Muvozanatlikka ta‘sir ko‗rsatuvchi omillarga 
iste‘molchilar daromadi, o‗rin bosar tovarlar narxi, to‗ldiruvchi tovarlar narxi 
iste‘molchilar sonini, moda va didlar, ishlab chiqarish resurslari narxi, texnologik 
protsesslarning o‗zgarishi va boshqalar kiradi. Bozor narxining o‗zgarishi uch xil 
variantga olib keladi: vaqt o‗tishi bilan bozor narxining muvozanat narxdan 
chetlanishi kamayib boradi; bozor narxi muvozanat narxdan uzoqlashib boradi; 
bozor narxi muvozanat narx atrofida tebranib turadi va bozor muvozanatiga xech 
vaqt erishilmaydi.