O‘zbekiston respublikasi oliy va

Пировард миқдорлар асосида бир иқтисодий қарорга келиш, яъни бошқача қилиб 
айтилса, қѝшимча бирлик маҳсулот ишлаб чиқариш билан боғлиқ бѝлган пировард 
натижаларни пировард ҳаражатлар билан таққослаш маржинал принцип хисобланади. 
Бунда самара билан ҳаражат таққосланмайди.
 
2. 
Бозор, унинг иқтисодий моҳияти ва вазифалари. Ноѐб неъматлар тушунчаси 
 
Бозор - бу сотувчилар ва харидорлар ўртасидаги маҳсулот сотиш ва сотиб олиш 
буйича эркин муносабатлар тизимидир.
Бозор - бу сотувчилар ва харидорларни учраштирадиган жой; улар ѝртасида 
келишилган нарх буйича товар алмашуви содир бѝлади. Бозорда сотишни амалга ошириш 
учун маълум ҳаражатлар қилинади ва бу ҳаражатлар бозор тѝғрисида ахборот олиш, 
шартномалар тузиш, учрашувлар ѝтказиш, сотиб олинадиган товар ѐки хизматнинг 
миқдорий ва сифат характеристикаларини аниқлаш ва бошқа турдаги ҳаражатлар билан 
боғлиқ. Бундай ҳаражатлар трансакцион ҳаражатлар бѝлгани учун ҳам, бозорни 
трансакциялар мажмуаси деб хам қараш мумкин. Бозорнинг ѝзига хос хусусияти шундан 
иборатки, у даромадларни самарали фаолият кѝрсатаѐтган субъектлар ҳисобига қайта 
тақсимлайди, яъни замонавий технологиядан, чекланган ресурслардан самарали 
фойдаланаѐтган хѝжалик субъектлари хисобига тақсимлайди. 

---

476 
Бозорлар ѝзининг худудий масштабига кура локал, миллий ва ҳалкаро бозорларга
бѝлинади. Олди-сотди объекти булиб, истеъмол товарлари, ресурслар, (мехнат, капитал, ер, 
тадбиркорлик қобилияти, ахборот) ва хизматлар ҳисобланади. Товарлар бозори билан бир 
қаторда пул бозори (қимматбаҳо қоғозлар бозори) хам мавжуд. Бозордаги нархлар олди-
сотди жараѐнида ѐки ундан олдин шаклланиши мумкин.
 
Бозорнинг самарали фаолият кўрсатиши трансакцион ҳаражатлар