O‘zbekiston respublikasi oliy va

Firmaning bozordagi strategik harakati – bunda firma o‗zining harakatini 
raqobatlashuvchi firmaning harakatiga ko‗ra ishlab chiqadi. 
Foiz stavkasi (interest rate) – nominal foiz stavkasi inflyatsiyani hisobga 
olmagandagi joriy kursdagi foiz stavkasi. 
Foyda (buxgalteriya) – mahsulotni sotishdan tushgan tushumdan ushbu 
mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun ketgan yalpi harajatni (tashqi harajatni) 
ayrilganiga teng. Maksimal foyda olish sharti MR 

MC. Raqobatlashgan bozorda 
maksimal foyda olish sharti MC

P. Raqobatlashuvchi firmaning zararsiz ishlash 
nuqtasini ifodalovchi shart 
(Q)
AC

P
. 
Fyuchers – hozirgi narxlarda ma‘lum miqdordagi tovarni kelajakda ma‘lum 
kunda yetkazib berish uchun tuzilgan muddatli shartnoma. Tavakkalchilik bilan 
bog‗liq bo‗lmagan aktivlar – aktiv tomonidan tushadigan pullar miqdor oldindan 
belgilangan miqdorda bo‗lishi. 
Harajatlar (costs) – mahsulot ishlab chiqarish uchun qilingan sarflar. 
Chekli daromad (marginal revenue) – bir birlik qo‗shimcha tovar sotishdan 
tushgan qo‗shimcha daromad 
Q
TR



MR
. 
Chekli naflik (marginal utility) – oxirgi yoki navbatdagi birlik ne‘matni 
iste‘mol qilishdan olinadigan naflik. 
Chekli texnologik almashtirish normasi (marginal rate of technological 
substitution, MRTS
xy
) - ishlab chiqarish xajmi o‗zgarmaganda bir birlik X omilini 
necha birlik Y omil bilan almashtirish mumkinligini ko‗rsatadi. 
Chekli transformatsiya normasi (MRT) – birinchi tovardan qo‗shimcha bir 
birlik ishlab chiqarish uchun ikkinchi tovardan qancha voz kechish kerakligini 
ko‗rsatadi. Bu birinchi tovarning alternativ qimmatini ifodalaydi va ikkinchi tovarni 

---

247 
chekli ishlab chiqarish harajatlarini birinchi tovarni chekli ishlab chiqarish harajati 
nisbatiga teng.