O‘zbekiston respublikasi oliy va

Axborotlarga nisbatan xavf-xatarlar tasnifi

Ilmiy va Amaliy tekshirishlar natijalarini umumlashtirish natijasida axborotlarga nisbatan xavf xatarlarni quyidagicha tasniflash mumkin.

Tarmoqqa ta’sir uslubi: - interaktiv; Ч 4 •						Foydal - standa		aniladigan vositalar bo‘yicha: irt dasturiy ta’minot; Ч ■ • ■ 1 ,
Xavfning maqsadi bo‘yicha: maxfiylikni buzish; yaxlitlikni buzish; ishonchlilikni buzish.					Ta’sir tamoyili bo‘yicha: -ob’ekt (fayl, kanal)ga syb’ ekt(foydalanuvchi)ni kirish imkoniyatidan foydala- nish bilan; -vashirin kanallardan fovda-				Ta’sir xarakteri bo‘yicha: aktiv ta’sirp (qoidani buzish); passiv ta’sir (kuzatish va taxlil).

Foydalaniladigan xato
bo‘yicha:

• 
  xavfsizlik siyosatining noadekvatligi;
  
• 
  administrator xatolari;
  
• 
  dasmurdagi xatolar.
  

Ta'sir usuli buyicha ob'yektga bevosita ta' sir: -ruxsatlar tizimiga ta’ siri; - bilvosita ta’sir.

Xujum ob’еktining holati bo'yicha: -saqlash(diskda,lentada); -aloqa kanali bo‘yicha uzatish;

-qayta ishlashlar (foydala- nuvchi jarayoni hujum
Axborotlarga nisbatan xavf -xatarlar (taxdidlar) tasnifi

Xujum ob’yekti bo‘yicha
ma’lumotlarni qayta ishlashning avtomatlashtirilgan Tarmoqlari sub’yektlari; ma’lumotlarni qayta ishlashning avtomatlashtirilgan tarmoqlari ob’yektlari;	- umuman ma’lumotlarni qayta ishlashning avtomatlash- tirilgan tarmoqlari; -foydalanuvchilar jarayonlari;	- ma’lumotlar paketlari va aloqa kanallari.

Xavfsizlik siyosatining eng asosiy vazifalaridan biri himoya tizimida potentsial xavfli joylarni qidirib topish va ularni bartaraf etish hisoblanadi.

Tekshirishlar shuni ko‘rsatadiki, tarmoqdagi eng katta xavflar — bu ruxsatsiz kirishga mo‘ljallangan maxsus dasturlar, kompyuter viruslari va dasturning ichiga joylashtirilgan maxsus kodlar bo‘lib, ular kompyutcr tarmoqlarining barcha ob’cktlari uchun katta xavf tug‘diradi.

Tarmoq xavfsizligini nazorat qilish vositalari

Zamonaviy axborot - kommunikatsiyalar texnologiyalarining yutuqlari himoya uslublarining bir qator zaruriy instrumental vositalarini yaratish imkonini berdi.

Axborotlarni himoyalovchi instrumental vositalar deganda dasturlash, dasturiy - apparatli va apparatli vositalar tushuniladi. Ularning funksional to‘ldirilishi xavfsizlik xizmatlari oldiga qo‘yilgan axborotlarni himoyalash masalalarini echishda samaralidir. Hozirgi kunda tarmoq xavfsizligini nazorat qilish texnik vositalarining juda keng spektri ishlab chiqarilgan.

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Axborotlar himoyasi faninig maqsadi nimalardan iborat?
   
2. 
   Fanning asosiy tushunchalari haqida ma’lumot bering.
   
3. 
   Axborotlarga nisbatan xavf-xatarlar tasnifi.
   
4. 
   Axborotlarning hayotiy davri deganda nimani tushunasiz?
   
5. 
   Tarmoq xavfsizligini nazorat qilish vositalari deganda nimani tushunamiz?
   

2. 
   - MAVZU: AVTOMATLASHTIRILGAN AXBOROT TIZIMLARIDA MA’LUMOTLARGA NISBATAN XAVFLAR
   

Reja

1. 
   Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarida himoyalash zaruriyati
   
2. 
   Axborotni himoyalash tizimi
   
3. 
   Tashkilotlardagi axborotlarni himoyalash
   
4. 
   Himoyalash tizimining kompleksliligi
   
5. 
   Axborotlarni tashkiliy himoyalash elementlari
   
6. 
   Axborot tizimlarida ma’lumotlarga nasbatan xavf-xatarlar