Ozbekiston respublikasi oliy va

20-§.  Matematika  darslarida tengsizliklami
 
o ‘qitish  metodikasi
Hozirgi ta’lim standartiga ko'ra tengsizlik tushunchasi boshlang'ich 
sinf matematika  darslarida  o'quvehilarga  sonlami  taqqoslash  ularning 
miqdoriy munosabatlarini ochib berish maqsadida katta «>» yoki kichik 
«<»  belgilar bilan tanishtirish  orqali  amalga  oshiriladi.  M a’lumki,  agar 
ikkita  son  yoki  ikki  ifodalaming  qiymatlari  o'zaro  teng  bo'lmasa,  ular 
orasiga tengsizlik belgisi  qo'yiladi.
Boshlang'ich  sinf  matematika  darslarida  tengsizlik  ЬДап  tanishtirish 
masalasi  sonlami  nomerlash  va  ularni  taqqoslash  orqali  tengsizlik 
tushunchalari  keltirib  chiqariladi.  Masalan,  10  ichidagi  raqamlarni 
o'rgatilgandan keyin u yerdagi har bir raqamning miqdoriy qiymati o'zidan 
awalgisidan  bir birlikka ortiqdir.  Shuning uchun  ham ikki katta bir,  besh
235

---

katta  olti,  to'qqiz  katta  sakkiz  kabi  yozuvlarni  yozishimiz  mumkin.  Bu 
degan  so‘z  o‘quvchilarga  ikki  katta  bir  degani  l + K l ,   2+1 <2,  3+l<3 
yozuvlar orqali  o‘quvchilarga tengsizlikning  ma’nosini ochib beriladi.
To'rtinchi  sinfda  esa  sonli  ifodalarning  tengsizligi  ko‘rsatiladi. 
Masalan,  5+3>5+2,  18:6+9>2-3  va  hokazo.
Oltinchi  sinfdan  boshlab,  tengsizlikka  quyidagicha  ta’rif beriladi.
Ta’rif. 
a
 miqdordan 
b
 miqdorni ayirganda ayirma miqdor musbat 
(manfiy)  bo'lsa, 
a
 holda 
b
  miqdor  miqdordan katta  (kichik)  deyiladi 
va  ular  quyidagicha  yoziladi 
a  —  b
  >  0 
(a  —  b  <
  0)  bulardan 
a
  > 
b
 
(a  <  b)
  kelib chiqadi.  Bu belgilashlai^a ko'ra 
a  > b (a  < b)
  lar