O’zbеkiston rеspublikasi oliy va ўrta ta'lim vazirligi

Inshootlar yer silkinishiga bardosh berish xususiyatiga ko'ra

3 guruhga bo'linadi:

A) 7 ballgacha chidaydigan kuchsiz seysmochidamli uylar. Bunga tuproqdan, g'ishtdan qurilgan uylar kiradi.

B) 8 ballgacha chidaydigan uylar. Bu xildagi uylar har xil yog'och karkaslardan tayyorlanadi(sinchli uylar).

V) 9 ballgacha chidaydigan seysmochidamli uylar. Bu xildagi uylarga katta metall karkaslardan tayyorlanadigan, temir-beton konstruksiyalardan qurilgan inshootlar kiradi.

Yer silkinishi sodir bo'lgan joylarda bir yoki bir nechta ofat o'choqlari bo'lishi mumkin. Masalan, Armaniston (1988 yil 7-dekabr)da sodir bo'lgan yer silkinishi paytida Leninakan, Spitak, Stepanavan va Kirovakan shaharlari va yana qishloq joylaridagi 58 ta aholi punktlari ofat o'choqlarida qolgan.

Bino va inshootlarning shikastlanish xarakteriga ko'ra yer silkinishining ofat o'choqlarini yadro portlashining ofat o'choqlari bilan solishtirish mumkin. Shunga ko'ra yer silkinishida yuz berishi mumkin bo'lgan buzilishlar ko'lamini baholashni yadro portlashidagi buzilishlarni baholashga o'xshash tarzda olib borish mumkin, lekin o'lchov sifatida zarb to'lqini

frontidagi maksimal ortiqcha bosim(ΔR_f) emas, balki yer silkinishi intensivligining Rixter shkalasi bo'yicha ballari olinadi.

Obyektlarda yuz berishi mumkin bo'lgan shikastlanishlarning ko'lamini va xususiyatini bashorat qilishda, ko'plab bino va inshootlarning kuchsiz shikastlanishidan boshlab, ularning butunlay buzilib ketishigacha olib keladigan oraliq(interval)dagi intensivlikning aniq qiymatlarini hisoblash mumkin.

Jadval

T/R