|
O’quvchilar faoliyatini faollashtirish:
(2.3-ilova)
Tezkor so’rov usuli orqali bilimlarni faollashtiradi.
Tezkor so’rov uchun savollar
1.Qoplama cho’ntak bilan ishlash jarayoni
2.Qoplama cho’ntak avrasiga ishlov berish
Yangi o’quv materiali bayoni:
(2.4-ilova)
Darsning asosi bayon qilinadi.
Old bo’lak o’ng tomonida uchta (uzunasiga bitta va cho’ntak ogzi ikki uchida ko’ndalangiga bittadan) chizik, bilan cho’ntaklar o’rni belgilanadi. Agar qoplama cho’ntak old bo’lakka biriktirma chok bilan ulanadigan bo’lsa, cho’ntakning hamma tomonlarini bildiradigan 4 ta chiziq bilan belgilanadi. Cho’ntakning pastki burchaklarida esa yana uchtadan yoki to’rttadan qo’shimcha chiziq belgilari qo’yiladi. Gulli yoki yo’l-yo’l gazlama. Listochkali yon cho’n- takni tikish. dan tikiladigan kiyimlarning cho’ntaklarini tikishda, qoplama chuntak detalini o’ngi yuqoriga qaratib, old bo’lakning o’ng tomoniga qo’yib, old bo’lakning gullari va yo’llari cho’ntak gullari va yo’llariga mos keltirib qo’yiladi. Keyin qoplama cho’ntakni o’ngidan bo’rlab, chok haqi qoldirib, ortiqchasi qirqib tashlanadi.
Qoplama cho’ntakning teskari tomoniga belgilangan chiziq bo’ylab yuqori ziyidan bukishga mo’ljallangan tomonga yelim yoki oddiy uqa qo’yiladi. Qoplama cho’ntak belgilangan chiziq bo’ylab, teskarisi tomonga bukib dazmollanadi. Qoplama cho’ntakning yuqori ziyi egri chiziq shaklida bo’lganda esa, uni yuqori qirqimiga qo’shimcha avra gazlama va uqa qo’yib, 0,5 sm kenglikda agdarma chok bilan tikiladi. Chok haqining bir nechta joyi kertib qo’yilib, qo’shimcha gazlama cho’ntak teskari tomonga agdariladi va qoplama cho’ntak gazlamasidan 0 ,2—0,3 sm kenglikda kant hosil qilib, chuntak ziylari dazmollanadi.
Qoplama cho’ntak listochkali bo’lganda, uqa listochkaning bukiladigan ziyiga o’yiladi. Listochka cho’ntak detaliga 0 ,5—1 sm kenglikdagi biriktirma chok bilan ulanadi. Chok avval yorib dazmollanadi, keyin bir tomonga (listochka tomonga) yotqizib dazmollanadi. Listochka bo’rlangan chiziq bo’ylab dazmollanadi.
Qoplama cho’ntak astarli bo’lganda, listochkaning pastki qirqimiga astar ulanadi. Astarsiz cho’ntaklarda esa listochkaning pastki qirqimini 0 ,5—0, 7 sm bukib, qo’lda yashirin qaviq solib yoki maxsus yashirin baxya mashinada cho’ntakka tikiladi. Qoplama cho’ntakning astari avrasiga agdarma chok bilan ulanganda astar cho’ntak yuqori qismiga cho’ntakning yuqori.. Listochkali qismiga uqa qo’yib, chiziq shaklidagi qop- qoplama cho’ntak tibukib dazmollash. lama cho’ntak tikish. kish. ulangandan keyin, astarning yon va pastki tomonlari avradan 0 ,2—0,3 sm kichikroq qirqiladi. Cho’ntakni belgilangan yuqori ziyi bo’ylab o’ng tomoni ichkariga qaratilib, qaytariladi va yon qirqimlari bilan pastki qirqimi atrofidan 0,5 sm kenglikda agdarma chok solib, astari avrasiga tikiladi. Bunda chuntak avrasining ostki burchaklaridan 0 ,2—0,3 sm dan solqi hosil qilib, cho’ntakning yon tomonlaridan birida 5—7 sm oraliqni tikmay ochiq tashlab ketiladi. Shu tikilmay ochiq qoldirilgan joydan cho’ntak o’ngi tomonga agdariladi va maxsus mashinada avradan 0 ,2—0,3 sm kenglikda kant hosil qilib, ko’klab dazmollanadi. Astarning tikilmay qoldirilgan joyi qo’lda yashirin qaviq bilan tikib qo’yiladi. Qoplama cho’ntak old bo’lakka biriktirma chok bilan ulanganda cho’ntakning yon va ostki ziylariga ishlov berilmaydi. Agar cho’ntak old bo’lakka bostirma chok bilan ulanadigan bo’lsa, unda cho’ntakning yon va ostki qirqimlari bo’ylab falspressda bukib dazmollanadi yoki maxsus mashinada bukib ko’klanadi va dazmollanadi. Cho’ntak qoplanadigan joyga old bo’lakning teskarisidan bo’ylamalar qo’yiladi. Qoplama cho’ntakni yelimlab yopishtirish uchun maxsus mashinada cho’ntakning teskarisidan uning bukilgan ziylariga kengligi 0 ,3—0,4 sm bo’lgan yelim plyonka ziy chetiga 0,1 sm yetkazmay qo’yiladi. Old bo’lak o’ngi tomonga belgilangan chiziq bo’ylab cho’ntak qo’yiladi, cho’ntakni qayirib, uning astarining uch tomoni old bo’lakka bostirib tikiladi. Cho’ntakning ogzi uchlari uchtadan qaytma baxyaqator yuritib puxtalanadi. Cho’ntak old bo’lakka presslab yopishtiriladi.
Qoplama cho’ntakni old bo’lakka universal mashinada ulashda, tikilgan burchaklaridagi ortiqcha gazlama qirqib tashlanadi. Chuntak belgilangan chiziqlar bo’ylab old bo’lak ustiga qo’yiladi. Cho’ntak avrasi uning ustki ziyi bo’ylab ulanadi, keyin avra qayiriladi va cho’ntak astarini, uning qirqimlarini teskari tomonga 0 ,5—0,7 sm bukib, botirib tikiladi. Baxyaqator astar ziyi chetidan 0,2 sm narida yuritiladi. Keyin cho’ntak modelga muvofiq old bo’lakka bostirma chok bilan tikiladi.
Avrasidan yakka mag’izli ramka hosil qilingan cho’ntaklar. Chuntak xaltaga astar gazlamadan bichilgan ko’rinmani qo’yib, uning faqat pastki tomonidagi qirqimini 0,7 sm kenglikda ichkariga bukib, shu bukilgan ziyidan 0,1 sm masofada bostirib tikiladi. Chap cho’ntak ko’rinmasining o’rtasiga, uning yuqori qirqimidan 0 ,5—0,7 sm pastroqqa firma markasini qo’yib, uning qirqimlarini 0,7 sm bukib va ziyidan OD sm narida bostirma chok bilan tikiladi. Mag’iz ziylarini buklash pressida teskarisiga qayirib, qirqimlarini o’rtada tutashtirib presslanadi yoki qolip yordamida dazmollanadi. Tayyor ramkaning eni 0 ,5—1,5 sm bo’ladi. Cho’ntak xaltaning o’ng tomoniga izma bilan magizni uning ziyini pastga qaratib, qirqimini ko’rinma qirqimiga to’gri keltirib qo’yiladi va qo’sh ignali mashinada bostirib tikiladi yoki bitta ignali mashinada ikkita alohida-alohida baxyaqator bostirib tikiladi. Bu baxyaqatorlarning har qaysisi mag’izning ichkari tomon bukilgan qirqimlari bilan ziylari o’rtasidan o’tishi kerak. Ikkala baxyaqatorning orasi esa, cho’ntakning tayyor bo’lgandagi ikkita ramkasi kengligida bo’lishi lozim. Cho’ntak xaltaning bortga qaragan tom on mag’iz uchiga 1 —1,5 sm yetkazilmaydi. Old bo’lak astarining o’ngi tomonida magiz ulanadigan chiziqlar belgilab olinadi: ikkitasi — cho’ntak qirqimi bo’ylab, bir-biriga parallel, orasi 2 ta tayyor ramka kengligida; bittasi cho’ntak ogzining bort tomondagi uchida o’ndalangiga. Mag’iz ulab tayyorlansini tikish.
Do'stlaringiz bilan baham: |
