O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta

Internet  ma’lumotlari quyidagi saytlardan olinadi:  
www.gov.uz, 
www.cer.uz, 
www.tsue.uz, 
www.lex.uz, 
www.mf.uz, 
www.cbu.uz, 
www.mfа.uz,  www.aci.uz,  www.mf.uz,  www.mineconomy.uz, 
www.stat.uz,  www.imf.org,  www.oecd.org,  www.worldbank.org,  www.wto.org, 
www.unctad.org  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

93 
 
VI bob. XALQARO MOLIYAVIY LIZING SHARTNOMASI 
 
6.1. Lizing shartnomasi 
6.2. UNIDRUA Konvensiyasida lizing shartnomasi ta’rifi 
6.3. Tomonlarning majburiyatlarilari va ma’suliyati 
6.4. Xalqaro lizing haqidagi MDH Konvensiyasi 
6.5. Xalqaro lizing shartnomalarining kollizion masalalari  
 
6.1. Lizing shartnomasi 
 
Lizing shartnomasi (ingl. «lease», «leasing» - ijara)  quyidagicha ifodvalanishi 
mumkin:  ishlab  chiqarish  yoki xizmat ko‘rsatish bilan shug‘ullanmoqchi bo‘lgan, 
hamma  asbob-uskuna  sotib  olishga  mablag‘i  bo‘lmagan  shaxs  lizing 
kompaniyasiga  asbob-uskuna  sotib    olish  iltimosi  bilan  murojat  etadi.  Lizing 
kompaniyasi  (lizing  beruvchi)    zarur  asbob-uskunani  sotib  oladi  va    uni  murojat 
etgan shaxsga (lizing oluvchiga) uzoq muddatli ijaraga (lizing) beradi.  
Lizing shartnomasida ijarachi,  barcha to‘lovlarni amalga oshirganidan keyin, 
mazkur  asbob-uskunalarni  sotib  olishi  mumkinligi  nazarda  tutilgan.  Qoida 
bo‘yicha, lizingga katta  obyektlar topshiriladi,  masalan, dengiz va xavo kemalari. 
Lizing  beruvchi  lizing  mulkiga  manfaatdor  emas,  uning    bosh  majburiyati  lizing 
predmeti  bo‘lgan  obektni  sotib  olishni  moliyalashtirish.  Bu    lizing  «moliyaviy» 
deb  nomlanadi.  «Lizingning  asosiy  g‘oyasi  –  mulkning  pul    qiymatini  to‘lashda 
vaqtini  «cho‘zish»  hamda  uni  qiymati  bo‘yicha  sotib  olish  huquqini  saqlab 
qolishdir». 
«Lizing» tushunchasi  ikki maqsadda ishlatiladi:  
a) lizing bitimining uch ishtirokchisi  – lizing beruvchi, lizing oluvchi va yuk 
yetkazib beruvchi - o‘rtasidagi munosabatlar majmuasini  belgilash;  
b)  lizing  beruvchi  va  lizing  oluvchi  o‘rtasida  asbob-uskunadan  vaqtinchalik 
foydalanishga oid shartnomani belgilash.  
Tijorat  korxonalari  turli  mamlakatlarda  joylashgan    ishtirokchilar  tomonidan 
tuzilgan  lizing  shartnomasi  xalqaro  deb  nomlanadi.  Xalqaro  lizingning  asosiy 
tartibga  soluvchisi  –  milliy  qonunchilikdir  1988-  yilda  UNIDRUA  doirasida 
tayyorlangan Xalqaro moliyaviy lizing to‘g‘risidagi  Konvensiya qabul qilingan.