O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta

 
5.2. Xalqaro hisob-kitoblarni tashkil etish 
 
Xalqaro  hisob-kitob  subyektlari  -  eksport  qiluvchilar,  import  qiluvchilar  va 
banklardir.  Ular,  tovar-buyurtma  hujjatlarning  harakati  va  to‘lovlarning  operastion 
rasmiylashtirilishi  bilan  bog‘liq  ma’lum  munosabatlarga    kiradi.  Xalqaro  hisob-
kitoblar xalqaro  huquqiy meyorlar bilan tartibga solinadi. Bu yerda bank ananalari va 
qoidalari katta ahamiyatga egadir. O‘zbekiston Respublikasida xalqaro hisob-kitoblar 
valyuta-moliya va kredit munosabatlari majmuasining tarkibiy qismidir  
Xalqaro  hishob-kitobning  to‘g‘ri  shaklini  tanlab  olish  tashqi  savdo 
operatsiyasini  muvaffaqiyatli amalga oshirishni  taminlaydi, yani to‘lov bilan bog‘liq 

---

71 
 
turli  takliflar  sonini    kamaytiradi.  Eksport  qiluvchi    shartnomada  kelishilgan  pul 
mablag‘ini  vaqtida  olishga  manfaatdor,  import  qiluvchi  esa,  o‘z  navbatida,  unda 
mavjud pul mablag‘larini ishonchli va samarali ishlatishga manfaatdordir. Aksariyat 
hollarda, shartnoma ishtirokchisi  to‘lovni amalga oshirish shartini inobatga olmay, u 
to‘lanmagan  tovarni  qaytarib  olish  yoki  shartnomada  ko‘rsatilgan  tovarlar  yetib 
kelmagani  bois  pul  mablag‘larini  qaytarib  olish  bilan  bog‘liq,    muammolarga  duch 
keladi.    Xorijiy  hamkor  haqida,  uning  moliyaviy  holati,  obro‘-yetibori  haqida  etarli 
darajada  axborotga  ega  bo‘lmaslik  ma’lum  qiyinchiliklarga  olib  keladi.  Shu  bois, 
shartnoma  ishtirokchilari  shartnomada  kelishilgan  majburiyatlarni  kontragent 
tomonidan  zarur  darajada  bajarmasligiga  oid  xatarni  kamaytirishga  ahamiyat 
berishlari zarurdir.