O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Kasbiy pedagogik bilimlar.

Jamiyatning kundan kunga o'zgarib, rivojlanib borishi turli sohalarda faoliyat ko'rsatayotganlar singari har bir o'qituvchidan tashabbuskorlikni, faollikni, mustaqil fikrlash, yangi nostandart vaziyatlardan chiqib keta olish, xususiyatlariga ega bo'lish kabi masalalarni hal etishni talab etadi. Bu faqat o'qish – o'qitish dars jarayonida amalga oshiriladi.
Dars – pedagogik jarayonning ustaxonasi. Bu ustaxonada ma'lumotlar bayon etiladi, idrok qilinadi, axborotlar o'zlashtiriladi, bilim, ko'nikma, malakalar nazorat qilinib, baholanadi. Xullas darsda o'rgatish, etkazib berish, bajarish, qo'lga kiritish, hayotga qo'llash ko'nikmalari shakllantiriladi. Bunda o'qituvchi muhim vazifani amalga oshiradi – o'quvchilarni bilim olishga yo'naltiriladi, jalb qiladi va ularni bilmaslikdan bilishgacha, voqelikdagi narsa va hodisalarning oddiysidan murakkabigacha bilish sari olg'a harakatlantiradi. Bu esa o'qituvchidan tayyorgarlikni, talab etib, uning nazariy, amaliy, metodik qurollanganlik bilan bog'liq. Pedagogik – psixologik nazariya va maktab tajribasi o'qituvchining darsni tayyorlash va o'tkazish uchun uch bosqichli tayyorgarlik loyihasini ishlab chiqish
lozimligi bilan tavsiflanadi. Bular: dastlabki tayyorgarlik;
joriy tayyorgarlik; yakuniy tayyorgarlikdir.
O'qituvchining darsni tayyorlash va o'tkazishdagi muhim jarayon joriy tayyorlanishdir. Bunda o'qituvchi kunlik dars mashg'ulotini loyihalaydi va ketma – ketlikda loyihani amalga oshiradi. Joriy tayyorgarlik vaqtida o'qituvchi ayrim didaktik qoidalarni esga olishi talab etiladi. Ma'lumki, zamonaviy pedagogik –
psixologik ta'limot o'quv jarayonini bir – biri bilan uzviy bog'langan quyidagi didaktik komponent (qismlar)dan iborat deb ta'kidlaydi. 1. Motivlar(M). 2. O'quvchilarning o'quv faoliyati(O'O'F). 3. O'quvchining bilish faoliyatini boshqarish(O'FB). O'quv jarayonini boshqarish o'qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. Shuning uchun u bu jarayonga puxta tayyorlanish lozim. Buning uchun u ta'lim – tarbiyaning turli texnologiyalardan xabardor bo'lishi kerak bo'ladi. Shuni unutmaslik kerakki, ta'limning maqsadi va uni ro'yobga chiqaruvchi mexanizmlar bir
– biriga mos bo'lgan taqdirdagina natijaga erishiladi.
Dars - bu pedagogik faoliyatning asosiy negizi hisoblanadi. Darsda o'qituvchi talabaga ma'lum bilimni etkazadi, beradi va o'qitadi. Ularga bilim berishda u tobora faoliyatini kengaytirib boradi, bilimlarini oshiradi. Doimiy qo'llaniladigan metodik ishlarda ham kamchiliklar bor, ya'ni dars o'tish jarayonlarida hali sxolastik holatlar mavjud. Ba'zi o'qituvchilar iqtisodiy, ijtimoiy hayotdagi o'zgarishlarni tahlil qilmaydilar, talabalardan eski dars, ya'ni takrorlangan, o'quvchi – talabalarni qiziqtirmaydigan mavzularni so'raydilar. Ularni mustaqil fikrlashga va turli xil diskussiyalar, savol javoblarni uyushtirish o'quvchi- talabalarni muayyan matnni o'z so'zi bilan gapirishga o'rgatish zarur. Eski usullar bilan dars berishni o'zgartirish vaqti keldi. Har bir yangi g'oya, har bir konstruktiv holat ta'lim muassasasidagi eski shakllarni tugatishni taqozo qilmoqda.

3.