O`zbekiston Respublikasi Oliy va O`rta ta’lim vazirligi Sharof Rashidov nomidagi Samarqand DavlatUniversiteti



Download 107 Kb.
bet3/4
Sana14.07.2022
Hajmi107 Kb.
#799439
1   2   3   4
Bog'liq
mustaqil ish 2

Asosiy kombinatsiyalar

1. Takrorsiz o‘rin almashtirishlar. Ta’rif: n elementdan tuzilgan o’rin almashtirish deb shunday birlashmalarga aytiladiki, ularning har biriga berilgan n ta elementning hammasi kiradi , o’rin almashtirishlar bir-biridan faqat elementlarning tartibi bilan farq qiladi.
Ularning soni orqali belgilanadi (fransuzcha permutation-o’rin almashtirish).


(Izoh: n factorial birdan to “n” gacha bo’lgan natural sonlar ko’paytmasi demakdir.)
Misol: {1,2,3} to’plam elementlaridan raqamlari takrorlanmagan nechta uchxonali son tuzish mumkin.
Yechish: Bu uch xonali sonlar quidagilar: 123, 132, 213, 231, 312, 321 – 6 ta yoki 3 ta raqam ya’ni n=3 demak 6 ta tuzish mumkin ekan.


Misollar:

1. 7 ta kitobni kitob javonining bitta qavatiga necha xil usul bilan joylashtirish mumkin?

2. 10 kishini stol atrofiga bir-birlariga nisbatan necha xil usulda o’tqazish mumkin?

3. Sinfda 30 nafar o’quvchi bor. Alifboga rioya qilmasdan yozganda shu o’quvchilrani ro’yxatga necha xil usulda yozish mumkin?

2. O’rinlashtirishlar.

Takrorlanmaydigan o’rinlashtirishlar. Ta’rif: n ta elementdan m tadan (nm) o’rinlashtirish deb shunday birlashmalarga aytiladiki , ularning har birida m tadan element bo’ladi: bitta birlashma ikkinchisidan elementlarning tarkibi yoki tartibi bilan farq qiladi.
U bilan belgilanadi va m elementdan k tadan takrorlanmaydigan o’rinlashtirishlar soni deb ataladi: 


1-misol. Sinfda 5 nafar o’quvchi bo’lsin. Shu o’quvchilar orasidan matematikadan 1 ta, fizikadan 1ta olimpiadachi o’quvchini tanlash kerak bo’lsin. Savol: shu ikki o’quvchini necha xil usul bilan tanlash mumkin?

Tushuntirish: O’quvchilarni A, B, C, D, E deb belgilaylik. Agar matematikadan A ni tanlasak, fizikadan B ni tanlash mumkin. Demak, 1-usul A va B bo’ladi. Lekin matematikadan B tanlansa va fizikadan A tanlansa bu ham 1-usuldan farq qiladigan usul ya’ni 2-usul bo’ladi. Demak 2-usul B va A.
E’tibor bering bu ikkita usul ayni ikki o’quvchidan tuzilgan lekin 1-usulda matematikadan olimpiadaga boradigan o’quvchi 2-usulda fizikadan boradi. Demak o’quvchilarning tarkibi o’zgarmaydi faqat tartibi o’zgaradi. Agar matematikadan olimpiadaga boradigan o’quvchini birinchi yozamiz deb kelishib olinsa, quyidagi birlashmalarni yozish mumkin ekan.
AB, AC,AD,AE,BA,BC,BD,BE,CA,CB,CD,CE,DA,DB,DC,DE,EA,EB,EC,ED.
Demak , jami 20 ta birlashma bor ekan.
Diqqat: 20=5·4 ekaniga e’tibor bering.

Download 107 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish