O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Er. avv. XY-YI asrlarda Hindiston sivilizatsiyasi
Dekan 
mamlakatlari tarixida 
Satavaxan 
sulolasi alohida o’rin 
tutadi. 
Eramizning ikkinchi 
asrida Satavaxanlar davlati o’z taraqqiyotining 
yuqori 
cho'qqisiga chiqadi. Uning asosiy markazlari g'arbiy Dekanda edi. Ill asrda bu 
davlat parchalanib ketadi. Janubiy eng chekka viloyatlar siyosiy tarixiga oid 
ma'lumotlar yo’q darajada.
Eramizdan 
awalgi I ming yillik 
oxiri 
eramizning I 
asrlari Hind 
iqtisodiyotming guliab-yashnagan davri hisoblanadi. Hindlar yuqori nav po'lat 
ishlashni o'zlashtiradilar. Metall san'atining noyob namunasi sifatida Sandra temir 
ustuni (o’tgan bir yarim ming yil davomida bu temir ustunda biror zang paydo 
bo’lmagan, bu yodgorlik hozirgacha yetib kelgan). Qal'alardan keyin 
g’or 
ibodatxonalari keng tarqaladi.
Turli xil tilda zarb qilingan tangalar paydo bo’ladi. Serqatnov savdo yo'llari 
Taksila, Madxur, Udjain, Varnasi 
kabi yirik shaharlarni qamrab oladi. Varnasi va 
Madxura ip-gazlama, shimoli-garbiy 
rayonlar 
vino, ot, jun,
buyumlari bilan, 
Udjain-qimmatbaho toshlar, fil suyagi bilan, janubiy Hindiston esa ziravorlari bilan 
mashhur bo’lgan. Kushon davlati paydo bo’lishi Hindistonni Markaziy Osiyo bilan 
aloqalarini kuchayishiga va uni Buyuk ipak yo’li savdosida faol qatnashuvi uchun 
qulay shart-sharoit yaratadi.
Eramizdan awalgi II-I 
asrlarda g'arbiy va janubiy Hindistonda 
Misr 
savdogarlari paydo bo’ladi. Hind okeani orqali Rim bilan janubi-sharqiy Osiyo, 
Indoneziya orollari bilan savdo aloqalari kuchayadi.
Hindistonning ijtimoiy tuzumi to’g'risida umumiy tushuncha hosil qilish 
mumkin. Qadimgi Hind qishlog'ida jamoa yetakshi o’rin tutgan. Ekin yerlari 
oilalar o’rtasida taqsimlangan. Jamoa ixtiyerida yaylov, bush yerlar va o’rmonlar 
qolgan. Jamoa a’zolari yo’l, kanallami ta’mirlash va ko’rishda ishtirok etganlar. 
To’la huquqli jamoa a’zolari jamoa yig'inida ishtirok etganlar.
Qishloq ishida mulkiy tengsizlik juda kuchli bo’lgan. Yer egalari boy 
jamoa a’zolarini tashkil qilganlar va yerlarini ijaraga berganlar. Yollanib ishlovchilar, 
qarzdorlar ko’p bo’lgan. Jamoada kir yuvuvchilar, qorovul, duradgor va kulollar 
ko’pchilikni tashkil qilgan. Har bir toifadagi 
kishiiarning mavqei o’zgamias 
bo’lgan. Har bir hududda bir xil mavqeda bo’lgan oilalar epik birdamlik kastani 
tashkil qilganlar. Har bir kasta endogam bo’lgan, chunki uning a'zolari bir-biri bilan 
qarindosh bo’lgan. Kasta a'zolarini iqtisodiy va diniy marosimlar, urf-odatlar bog’lab 
turgan.
Boylar va yer egalari o’zlarini braxma-kshatriylarga mansub deb, shahar 
savdogar sudxo’rlari o’zlarini vayshilar deb hisoblaganlar. Mehnatkashlaming asosiy 
ommasi hunarmand-dehqonlar va shudra kastasi eng og'ir ishlami bajarganlar. 
Qulchilik mavjud bo’lib, qulchilik manbai urush, qarzi uchun qul qilish bo’lib, 
qashshoqlik natijasida o’zini, o’z bolalarini sotish ham mumkin bo’lgan.