O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Tiglatpalasar
III 
(er. aw . 745-727-yil ), 
Sargon II 
(er. aw . 722-705 yil), 
Sinnaxxerib 
(er. aw. 
705-680 yil), g'olibona yurishlar olib boradilar. Er. aw . 743-740 yillarda 
Suriya
Shimoliy Suriya va Kichik Osiyo 
hokimlarini birlashgan kushlari ittifoqi tor-mor 
qilinadi. Urartu davlatiga qarshi g’olibona yurishlar olib boriladi va mamlakat talon- 
taroj qilinadi. Sharqda Osuriya Midiyani bir qismiga ega bo’ladi va bu yerda bir 
necha provinsiyalar tashkil qilinadi. Er. aw . 729-yilda Bobil bosib olinib Osuriya 
podshosi bu yerda toj kiyadi. Sargon II (Er. aw . 722-705-y.) davrida er. aw . 722- 
yilda Isroil podsholigi bosib olinadi. Hokimiyatni noqonuniy ravishda bosib olgan 
Sargon II podshoning yangi qarorgohi 
Dur-Sharrukin (“Sargon qal’asi”)ni 
quradi, 
uning avlodlari Sargoniylar Osuriyani uning halokatigacha boshqarganlar.
Badjaxl 
podsho-askar 
Sinaxxerib 
(er. avv. 705-681-yillar) poytaxtni 
Nineviyaga ko’chiradi, u kichik 
Osiyoning janubiy-sharqini qo’ldan chiqaradi, 
Yahudiyani qarshiligini bostira olmadi, uni qo’llagan Mismi yenga olmaydi. Uning 
vorisi 
Asarxaddon 
(Er. aw . 680-669-yillar) vayron qilingan Bobilni qayta tiklaydi. 
Bobilni Osuriya bilan uniyadagi alohida podsholik deb e’tirof etadi. Asarxaddon 
shimoliy-g’arbda er. avv. 679-yilda paydo bo’lgan dushmanni bartaraf qilib, 
Eronning shimoliy-g’arbida yashagan skifflar bilan er. aw . 672-yilda ittifoq tuzadi. U 
er. aw . 671-yilda Mismi bosib olib, shimoliy arab qabilalarini bo’ysundiradi.
Bu davrda Osuriya davlati chegaralari Nil daryosining birinchi ostonalaridan 
Kavkaz ortigacha, Eron past tog’idan Kichik Osiyogacha, O’rtayer dengizidan Fors 
qo’ltig'igacha cho’ziladi. Bu bepoyon davlatni Osuriya boshqarish juda katta 
qiyinchiliklami tug’diradi. So’ngi podsholar osuriyani o’zida isyonlar, bosib olingan
- 163 -

---

hududlardagi to’xtovsiz qo’zg’olonlami bostirish uchun juda katta kuch sarflashga 
majbur bo’ldilar. Er. aw . VH-asr o’rtalarida Osuriya siyosiy tushkunlikka uchradi. 
Bobil, Elam, xaldey, oromiy hokimliklari, Suriya va Finikiya shaharlarida Osuriya 
hukmromligiga qarshi bosh ko’taradilar. Natijada Osuriya halokat yoqasiga kelib 
qoldi. Bobil va Midiya birgalikda Osuriyaga qarshi ittifoq tuzib er. aw . 614-yilda