O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta MaxsusTa’lim Vazirligi

7.3. Vodorod sulfiddan oltingugurt olish jarayoni
Vodorod sulfiddan oltingugurt olish jarayoni shundan iboratki, bunda H₂S umumiy miqdorining 1/3 qismi havo bilan aralashtirilib yoqiladi, natijada sulfit angidrid hosil bo‘ladi:

H₂S + ³/₂O₂ = H₂O + SO₂

So‘ngra bu gazlar aralashmasiga H₂S ning qolgan qismi aralashtiriladi va gazlar aralashmasi reaktorga yuboriladi, u yerda katalizator ishtirokida vodorod sulfid va sulfit angidriddan oltingu- gurt hosil bo‘ladi:

2H₂S + SO₂ = 2H₂O + ³/₂S₂

Hosil qilingan oltingugurt bug‘lari sovuq yuzada kondensatlanadi.

Hozirgi paytda kolchedandan elementar oltingugurt olish ham katta amaliy qiziqish uyg‘otmoqda (bu jarayonlar bo‘yicha 400 dan ortiq ixtirolarga patentlar mavjuddir). Gap shundaki, 1 t kolchedan oltingugurtini tashish elementar oltingugurtga nisbatan 2 martadan ham ko‘p xarajatlar talab etadi; bundan tashqari, oltingugurni sulfat kislotaga qayta ishlashning kapital va ishlatish xarajatlari sulfat kislotani kolchedandan olishga nisbatan anchagina kam.

Kolchedandan oltingugurt ajratib olish usullaridan birida kolchedan kuyundisidan qaynovchi qatlamda oltingugurt ajratib olish taklif etiladi. Bu reaksiya umumiy holda quyidagicha ifodalanadi:

FeS₂ + 4Fe₂O₃ = 3Fe₃O₄ + S₂ - 243 kJ (58 kkal)

Hosil bo‘ladigan temir kuyundisi — Fe₃O₄ qaynovchi qatlamda havo kislorodi bilan oksidlanadi va jarayonga temir (III)-oksidi tarzida qaytariladi:

3Fe₃O₄ + 0,75O₂ = 4,5Fe₂O₃ + 3488,2 kJ (832,5 kkal)

Tabiiy oltingugurt va oltingugurt bug‘idan olingan mahsulot donachalar va maydalangan kukun tarzida ishlab chiqariladi hamda S va qo‘shimchalar miqdori bo‘yicha navlarga ajratiladi.