O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus vazirligi ’ samarqand davlat universeteti

o’rtacha moyillik deb ataladi, ya‘ni:

S

APS = 100
Yd

Bunda: APS (average propensity to saving) – jamg’armaga o’rtacha moyillik.

Soliqlar to’langandan keyin qolgan daromadning bir qismi iste‘mol qilinadi, ikkinchi qismi esa jamg’ariladi, shu tufayli ham iste‘molga va jamg’arishga o’rtacha moyillik yig’indisi 100% ga yoki koeffisiyent ko’rinishda 1 ga teng:


APC + APS = 100% yoki 1

Uy xo’jaliklari tasarrufidagi daromadlarining o’sgan qismini yoki iste‘mol qiladi, yoki jamg’aradi.

73
Iste‘moldagi o’zgarishlarning shu o’zgarishni keltirib chiqargan tasarrufidagi daromad o’zgarishdagi ulushi iste‘molga chegaralangan moyillik deyiladi.

Δ C MPC = 100

Δ Yd

Bu yerda: MPC (marginal propensity to consume) – iste‘molga chegaralangan moyillik.

Jamg’arishdagi o’zgarishning ixtiyordagi daromad o’zgarishdagi ulushi jamg’arishga chegaralangan moyillik deyiladi.

Δ S MPS = 100

Δ Yd

Bu yerda: MPS (marginal propensity to saving) – jamg’arishga chegaralangan moyillik.

MPC + MPS =100% yoki 1

MPS va MPS ancha barqaror ko’rsatkichlar bo’lib, juda sekin o’zgarishga uchraydilar.

3. Investitsiyalarning mohiyati, grafigi va funksiyasi

Investitsiyalar yoki kapital qo‘yilmalar – bu, hali buyumlashmagan, lekin ishlab chiqarish vositalariga qo’yilgan kapitaldir. O’zining moliyaviy shakliga ko’ra, ular foyda olish maqsadida xo’jalik faoliyatiga qo’yilgan aktivlar hisoblansa, iqtisodiy mohiyatiga ko’ra investitsiyalar yangi korxonalar qurish, uzoq muddat xizmat ko’rsatuvchi mashina va asbob-uskunalarni yakuniy sotib olishga hamda shu bilan bog’liq bo’lgan aylanma kapitalning o’zgarishiga ketgan xarajatlardir. Shuningdek investitsiyalar tarkibiga uy-joy qurilishiga ketgan xarajatlar ham kiritiladi.
74
Sarmoya kiritishda har xil vaqtda kelib chiqadigan xarajatlar va daromadlarni (foydalarni) taqqoslash zarur.