O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta maxsus

Bernulli tenglamasi. Shveysariyalik fizik Bernulli oqayotgan suyuqlik bosimlari uchun quyidagi munosabat o'rinli ekanligini iniqlagan.
pv²\2 +pgh+p=const
Bu tenglama Bemulli tenglamasi deyiladi. Bu yerda p — suyuqlikning statik bosimi, u molekulalarning uzluksiz betartib harakatining natijasi pv²\2 dinamik bosim, suyuqlik harakatining natijasidir, pgh — gidrostatik bosim, u og'irlik kuchi ta'sirida vujudga keladi, p — suyuqlikning zichligi, v — tezligi, h — oqim balandligi.
Bernulli tenglamasi suyuqlikning oqimi uchun energiyaning saqlanish qonunini ifodalaydi.
Jisimlarning suyuqlik va gazlardagi harakati.
Mazmuni: jismlarning suyuqliklarda va gazlarda harakatini o'rganishning ahamiyati; peshana qarshilik kuchi.
Jismlarning suyuqliklarda va gazlarda harakatini o'rganishning ahamiyati. Jismlarning suyuqliklarda va gazlardagi harakatini o'rganish aviatsiyaning rivojlanishi va suv kemalari tezliklarining ortishi bilan bog'liq. Shu maqsadda suyuqliklar va gazlarda harakatlanayotgan qattiq jismlarga ta'sir etadigan kuchlarni ko'ramiz.
Ular qanday kuchlar? Suyuqlik yoki gazda harakat qiladigan jismga ikkita kuch ta'sir qiladi (ularning teng ta'sir etuvchisini — R deb belgilaymiz).
Birinchi kuch (Ř_x) jismning harakat yo'nalishiga qarama-qarshi yo'nalgan bo'lib, unga peshana qarshilik deyiladi. Jismning harakat yo’nalishiga perpendikular yo'nalgan ikkinchi kuchi esa (Ř_y ) — ко'tarish kuchi deyiladi.
Peshana qarshilik R_x = C_x pv²\2 S ifoda yordamida aniqlanadi. Bu yerda C_x—jismning shakli va oqimga nisbatan holatiga bog'liq bo'lgan o’lchamsiz koeffitsiyent; p — muhitningzichligi, v —jismningharakat tezligi; — jismning eng katta ko'ndalang kesimi.
Ko'tarish kuchi. R_y=C_y pv²\2 S ifoda orqali topiladi. Bunda С_y —ko'tarish kuchining o'lchamsiz koeffitsiyenti, a — oqimga hujum burchagi. Uni shunday tanlash kerakki, bunda peshana qarshilik kichik, ko'tarish kuchi esa katta bo'lsin. Bunday shart qanot sifatini ko'rsatuvchi koefitsiyent К=C_y\C_x qancha katta bo'lsa, shuncha yaxshi bajariladi.