O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’limi vazirligi denov tadbirkorlik va pedagogika instituti

5.3. Milliy sanoat tarmoqlarini rivojlanish bosqichlari
O‘zbekiston iqtisodiyotida milliy sanoatning roli va ahamiyati salmoqli bo‘lib, davlat mustaqilligiga erishilganidan keyin bu sohada tub xo‘jalik-iqtisodiy, tashkiliy-institusional va tarkibiy islohatlar amalga oshirildi. Sanoat korxonalarini davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish, davlat-aksiyadorlik, korporativ, jamoa va xususiy mulk shakllariga aylantirish, sanoat tarmoqlarida tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish, kichik va xususiy korxonalarni tashkil etish, chet el kapitali bilan hamkorlikda qo‘shma korxonalar tashkil etish shular jumlasidan.
Bugungi kunda milliy sanoatning takror ishlab chiqarish jarayonidagi, mamlakat eksport salohiyatini oshirishdagi va umuman iqtisodiy o‘sishdagi ta’siri ortib bormoqda. YaIMning 24 foizi, eksportning qariyb 55 foizi sanoat tarmoqlarida yaratilmoqda, sohada jami iqtisodiyotda band bo‘lganlarning 17 foizi mehnat qilmoqda.
Mamlakat sanoatida tarmoqlar turli darajadagi mavqeni egallaydi.
Sanoat tarmoqlari orasida qishloq xo‘jaligi xom ashyosini qayta ishlovchi va agrosanoat majmuiga xizmat ko‘rsatuvchi tarmoqlar an’anaviy ravishda yetakchi o‘rinda turadi. Bular paxta tozalash, shoyi to‘qish, konserva, yog‘-moy va boshqa sanoat tarmoqlaridir. Kime va neft kimyosi, mashinasozlik, elektronika, energetika, qora va rangli metallurgiya, yengil va qurilish materiallari sanoati keyingi yillarda jadal sur’atlarda rivojlanayapti. Milliy sanoat taraqqiyotida yoqilg‘i-energetika majmuasining o‘rni alohida. Uning tarkibiga gaz, ko‘mir, neft va neftni qayta ishlash sanoati va energetika sohalari kiradi. O‘zbekiston jahondagi gaz ishlab chiqaruvchi 10 ta yirik mamlakatlar qatoriga kiradi.
O‘zbekistonning siyosiy mustaqillikka erishishi sanoat taraqqiyoti, milliy ishlab chiqarishni sanoatlashtirish muammolariga butunlay yangicha yondashish imkonini berdi. Mamlakatning mavjud tabiiy – xom ashyo va mehnat resurslariga tayangan holda aholining iste’mol tovarlariga bo‘lgan asosiy ehtiyojlarini qondirishga imkon beruvchi sanoat korxonalarini barpo etish uchun shart-sharoit yuzaga keldi.
Milliy sanoat rivojlanishining yangi davrini makroiqtisodiy vaziyat, bozor munosabatlarini shakllantirish, tarkibiy o‘zgarishlarning tavsifi va sanoatlashtirish strategiyasidan kelib chiqib bir necha bosqichga ajratish mumkin.