O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’limi vazirligi denov tadbirkorlik va pedagogika instituti

7.2. Innovatsion jarayonning chiziqli modeli va uni joriy qilish shartlari
XX asrning ikkinchi yarmi innovatsion rivojlanish bo‘yicha hayratlanarli misollarni taqdim etdi. Jahon innovatsion maydonida o‘zlarining afzalliklarini ishga solishga barcha diqqatini qaratgan, o‘z milliy, ilmiy-texnikaviy va texnologik siyosatini shaklantirgan mamlakatlar raqobatbardosh bo‘lib chiqdilar.

6-rasm. Innovatsion iqtisodiyotning yuzaga kelish xronologiyasi
Ushbu ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi farq turlicha nomlanadi: intellektual kapital, ko‘rinmas aktivlar (7-rasm). Agar barcha tarkibiy elementlarni bir maxrajga keltirishga urinib ko‘rilsa, unda bular turli bilim shakllari ekanligi ayon bo‘ladi.



7-rasm. Intellektual kapitalning tarkibi



8-rasm. Innovatsion jarayonning chiziqli modeli


7.3. Innovatsion faoliyatning boshqarish qonuniyati
Innovatsion faoliyatning nazariy asoslari iqtisodchi olimlar tomonidan atroflicha tadqiq etilgan. Xususan, Avstriyalik olim Y.Shumpeter innovatsion o‘zgarishlarni besh yo‘nalishga bo‘lgan: yangi texnika va texnologik jarayonlar yoki ishlab chiqarishni yangi bozor asosida ta’minlash; yangi xususiyatlarga ega bo‘lgan mahsulot turlarini yaratish; yangi xom-ashyolardan foydalanish; ishlab chiqarishni tashkil etishni takomillashtirish va yangi innovatsion tovarlar bilan ta’minlash; yangi iste’mol bozorlarini ochish⁴⁴.
Innovatsion jarayon innovatsion faoliyatga nisbatan keng ma’noga ega bo‘lib, innovatsion jarayonning amalga oshirish xususiyatlari mavjud (9-rasm).



9-rasm. Innovatsion jarayonni amalga oshirish xususiyatlari

“Asosiy rivojlanishga nafaqat innovatsiyalarni sanoat bilan bog‘lash orqali, balki tarkibiy o‘zgarishlarni va ularda innovatsiyalarni amalga oshirish orqali erishilganligi Metkalfe, Dosi, Montobbio, De Bresson va Andersenlarning ilmiy ishlarida aniq yoritilgandir”⁴⁵.