O‗zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti ta‘limda axborot texnologiyalari kafedrasi

ko„p mashinali hisoblash majmu
alari yoki 
kompyuter 
(hisoblash) tarmoqlari
ko‗rinishlarida amalga oshirilishi mumkin. 
Ko„p mashinali hisoblash majmualari
yonma yon joylashtirilgan hisoblash mashinalari 
guruhi bo‗lib, ular maxsus bolash vositalari yordamida birlashtirilgandir va birgalikda yagona 
axborot hisoblash jarayonini bajaradi. 
Kompyuter (hisoblash) tarmog‟i
aloqa kanallari yordamida ma‘lumotlarni tarmoqlangan 
qayta ishlashning yagona tizimiga ulangan kompyuterlar va terminallar to‗plami bo‗lib, u ko‗p 
mashinali birlashmaning eng yuqori shaklidir. 
Kompyuter tarmog‘i "
tarmoq abonenti ", "stansiya " va "fizik uzatish muhiti
" kabi tarkibiy 
qismlardan tashkil topgan. 
Tarmoq abonentlari
tarmoqda axborotni yuzaga keltiruvchi yoki uni isteomol qiluvchi 
oboektdir. 
Alohida EHMlar, EHM majmualari, terminallar, sanoat robotlari, programmaviy 
boshqaruvli dastgohlar va shu kabilar tarmoq abonentlari bo‗lishlari mumkin. Tarmoning xar bir 
abonenti stansiyaga ulanadi. 
Stansiya
axborot uzatish va qabul qilish bilan borliq vazifalarni bajaruvchi oboekt. 
Abonent va stansiya birgalikda "abonent tizimi" deb ataladi. Abonentlarning o‗zaro 
aloqasini tashkil etish uchun fizik uzatish muhiti mavjud bo‗lishi kerak. 
Fizik uzatish muhiti
elektr, radio yoki boshqa signallar yordamida amalga oshiriladigan 
aloqa kanali va ma‘lumotlarni uzatish, qabul qilish qurilmasidir. 
Fizik uzatish muhiti negizida abonent tizimlari o‗rtasida axborot uzatishni ta‘minlovchi 
kommunikatsion tarmoq tashkil etiladi. Bunday yondashuv xar qanday kompyuter tarmoini 
abonent tizimlari va kommunikatsion tarmoq yiindisi sifatida ko‗rish imkonini beradi 

---