O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi zaxiriddin muhammad bobur nomli andijon davlat universiteti

Nafas  akti.  Nafas  olish  va  nafas  chiqarishning    bir  maromda    almashib 

turishi nafas akti deb ataladi. Osoyishta nafas olgan paytda tashqi qovurg‘alararo  

muskullar,  diafragma  va  ko‘krak  qafasini  kengaygan  boshqa  nafas    muskullari  

qisqaradi,  shuning  natijasida  plevra  ichidagi  bosim  pasayib,  o‘pkaning  

kengayishi  uchun    sharoit  yuzaga  keladi.  Shu  vaqtda    atmosfera    havosi  havo 

---

38 

 

o‘tkazuvchi  yo‘lardan  bemalol  kirib,  alveolalarni    to‘ldiradi.  Qattiq  nafas 

olganda  gavdaning    anchagina  skelet    muskullari,  organning    eng  serbar 

muskullari va boshqalar  ishtirok etadi. 

 

Nafas  olish  nafas  chiqarish  bilan  almashinadi,  bunda  nafas  olishni 

ta’minlab  bergan    muskullar    bo‘shashadi,  ularning    antagonistlari  (ichki 

qovurg‘alararo  muskullar)  esa  qisqara  boshlaydi.  Ularning  hammasi  bir  bo‘lib 

ko‘krak  hajmini  ancha    kamaytiradi,  plevra  va  qorin  ichidagi    bosimni  

kamaytiradi. Alveolalar  va nafas  yo‘llaridan atrofdagi bo‘shliqqa havo  chiqib  

ketishi shunga bog‘liq.