O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Tovush. Ba'zi o'qituvchilarga tovush tug'ma qobiliyat sifatida beril-gan, lekin 
bu  ham  mashq  qilib  turilmasa  buziladi.  O'qituvchi  o'z  tovushi-ni  kuchli, 
egiluvchan,  emotsional  ta'sirchan  qila  olishi  mumkin.  O'qituvchi  pedagogik 
faoliyatida tovushning o'ziga xosligi nimalarda namoyon bo'ladi? 
Awalo  tovush,  chiqarilgan  havoni  hiqildoqdan  o'tishi  paytida  ovoz 
pardalarining  tebranishi  natijasida  vujudga  kelishini  ta'kidlash  lozim.  Tovush 
o'zining quyidagi xususiyatlari bilan xarakterlanadi: 
•  tovush  kuchi  -  tovush  apparati  organlarining  faol  ishlashiga  bogiiq. 
Chiqarilayotgan  havo  oqimining  tovush  tirqishiga  bo'!gan  bosi-mi  qancha  kuchli 
bo'lsa, tovush ham shuncha baland bo'ladi; 
•    tovush  uchuvchanligi  -  tovushning  balandligida  hamda  uning  kuchli  nutq 
apparati  organlarining  faolligiga  bog'liq.  Tovush  eshitilishi-ning  uchuvchanligi, 
(polyotnost) bu ovozni masofaga moslay olish, to-vushni boshqara olishdir. 
•      tovushning  ixchamligi  va  harakatchanligi  -  o'qituvchi  nutqining 
mazmuniga,  tinglovchilarga  moslab  o'zgartira  olish  qobiliyatiga  bog'liq  boiib, 
bunda  notiq  tovushni  yengil  boshqarishi  va  tinglovchilarga  mos-lashtira  olishi 
tushuniladi.