O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi z. Nishanova, D. Qarshieva

Metod 
Afzalliklari 
Kamchiliklari 
Retestli
Testlar bilan bir xil band 
(punkt)lardan foydalanadi 
Sodda
Birinchi test ikkinchisiga ta`sir 
etishi mumkin 
Respondentlar 
vaqti 
bilan 
o‘zgarishi mumkin 
Paralel uslub 
Bandlar 
takrorlanishining 
ta`sirini minimumga tushiradi 
Qayta testgacha kam vaqt 
o‘tadi 
Boshlang`ich 
va 
yakuniiy 
testli 
loixalarda 
qo‘llash 
foydali. 
Turli bandlardan foydalanish 
ishonchlilikni kamaytiradi. 
Ikkiga bo‘lish 
Bandlar 
takrorlanishining 
ta`sirini minimumga tushiradi 
Vaqtni tejaydi, chunki bir 
martada o‘tkaziladi. 
Turli bandlardan foydalanish 
ishonchlilikni kamaytiradi. 
Testning 
davomiyroq 
bo‘lishini talab etadi. 
Tobe o‘zgaruvchi sifatida test natijalaridan foydalanilganda, ba`zan validlikning ancha rasmiy 
tarifi talab etiladi. Validlikning eng yomon shakli – 
yaqqol validlik
dir, bu tashqi tomondan test 
o‘lchashi kerak bo‘lgan narsani o‘lchayotgandek ko‘rinishini anglatadi. Yaqqol validlik 
shunchalik sub`ektivki, juda kam ilmiy qimmatga egaligi ko‘rinib turibdiki; barcha 
tadqiqotchilar 
ularnining testlari Yuqori yaqqol validlikka ega deb o‘ylashadi. 
Validlashtirishning rasmiyroq va asosliroq tartibi – 
tarkibiy validlik
ni aniqlashdir. Test qamrab 
olgan mavzuning tarkibi yaxshilab analiz qilinadi. Keyin test shunday ishlab chiqiladiki, u 
aniqlangan tarkibning har bir soxasi bo‘yicha savollarning reprezentativ tanlanmasini qamrab 
olishi kerak. Validlashtirishning uchinchi tartibi – 
bashoratlovchi validlik
ni aniqlash. U test 
qandaydir o‘ziga xos me`zonni muvaffaqqiyatli bashorat qilolishini anglatadi. Masalan, 
o‘quvchilar kollejga kirayotganlarida topshiradigan testning qimmati shundaki, uning natijalari 

---

262 
o‘quvchining kollejdagi ta`limi jarayonidagi o‘rtacha baxolarini bashorat qilishi mumkin. 
Imtixon natijalari va o‘rtacha ball o‘rtasidagi kuchli korrelyatsiya Yuqori validlikdan guvoxlik 
beradi.