O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

Zararlanish darajasi quydagicha aniqlanadi (1kg don tarkibida) 
 
Kana  bilan 
zararlanganlik  
Qo‘ng‘iz bilan 
zararlanganlik 
Tekshirish  uchun talab  
etiladigan elak 
1-darajali  20 dona 
5 dona 
Diametri 2,5 mm va             
1,5 mm elakda 
2-x minut davomida  
elanadi 
2-darajali 20  donadan  
ortiq   
5–10 dona 
3-darajali – yuza  qismini 
qoplanganligi 
10 donadan  ortiq 
 
Kanalar qora oynada tekshirib ko‘riladi, qo‘ng‘iz oq oyna yuza-
sida tekshiriladi. 
 
4.2. Zararkunanda kemiruvchilar va qushlar 
 
Oziq-ovqat jamg‘armasining ma’lum qismi, jumladan donlarning 
nobud bo‘lishi hamda buzilishi kemiruvchilar – kalamush, sichqon va 
dala sichqonlari tarafidan amalga oshiriladi. Bu turdagi zararkunanda-
larning  ko‘payishi  va  atrof-muhitga  tezda  moslashishi  hanuzgacha 
insonga  undan  qutilish  imkonini  bermayapti.  Sichqonsimon  kemiruv-
chilarga qarshi kurash choralari biroz susaytirilsa,  ularning tarqalishi va 
miqdori xavfli ravishda  ortib boradi. 
Kalamush  va  sichqonlarni  o‘z  ichiga  oladigan  ko‘p  turlari 
kemiruvchilar  to‘dasiga  kiradi.  Sichqonsimon  kemiruvchilar  ko‘plab 
don va don mahsulotlarining yo‘qolishiga, oziq-ovqat, idishlar va don 
omborlarini  o‘z  eksperimentlari  bilan  ifloslanishiga  sabab  bo‘ladi 
hamda  don  mahsulotlari  ichiga  hasharot  va  kanalar  singari  zarar-
kunandalarni  olib  kiradi;  idish  brezent  va  boshqa  turli  inventarlarni 
ishdan chiqaradi; inshootlarning yog‘och, ba’zida esa  beton qismlarini 
ham kemiradi, shuningdek uskunalarning rezina, plastmassa qismlarini 
zararlaydi; odamlar va chorva hayvonlarida uchraydigan turli kasalliklar 
vabo, qorin tifi, sil, yashil brutselloz va boshqalarning tarqalishiga sabab 
bo‘ladi.  
 

---

106