O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi yo‘l harakati qoidalari va harakat xavfsizligi asoslari fanidan Amaliy mashg’ulotlarni bajarish uchun uslubiy ko’rsatma


Transport vositasiga ta’sir etuvchi kuchlar



Download 8,68 Mb.
bet57/104
Sana16.01.2022
Hajmi8,68 Mb.
#371787
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   104
Bog'liq
Yo'l harakati qoidalari va HXA amaliy(1)

Transport vositasiga ta’sir etuvchi kuchlar

Avtomobilga harakat vaqtida quyidagi kuchlar ta’sir etadi: tortish kuchi, harakatga qarshilik kuchlar va inertsiya kuchi rasm-1-2. Inertsiya kuchi harakat rejimiga qarab oldinga, orqaga va ko‘ndalang yo‘nalishga qaratilgan bo‘lishi mumkin.




Avtomobilga ta’sir etuvchi kuchlar va momentlar
Harakatga qarshilik kuchlariga: g‘ildirakning g‘ildirashiga qarshilik kuchi -Rf, avtomobilga havoning qarshilik kuchi -Rw , balandlikka chiqishga qarshilik kuchi – Ri , inertsiya kuchi – Rg. Qarshilik kuchlarini yengish uchun avtomobilning dvigateli ishlab chiqargan quvvat sarflanadi. Dvigatelda hosil bo‘lgan burovchi moment transmissiya orqali yetakchi g‘ildiraklarga uzatiladi. G‘ildiraklar aylanib yo‘l qoplamasiga ta’sir etuvchi aylanma kuch hosil qiladi. Yo‘lning teng aks ta’sir etuvchi kuchi avtomobilni harakatlanishiga olib keladi. Avtomobilga ta’sir etuvchi barcha kuchlarni quyidagi ifoda bilan ko‘rsatsh mumkin:

Rt = Rf+ Rw + Ri + Rg.

bunda

Rt – tortish kuchi

Rf - g‘ildirashga qarshilik kuchi

Ri - balandlikka chiqishga qarshilik kuchi

Rw - havoning qarshilik kuchi ,

Rg. - inertsiya kuchi

Bu ifoda tortish balansi formulasi yoki kuchlar muvozanati tenglamasi deb nomlanadi va tortish kuchini qanday taqsimlanishini aniqlaydi.

G‘ildirakning g‘ildirashiga qarshilik kuchi shinaning yo‘l qoplamasi bilan ta’siri natijasida hosil bo‘ladiva quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:

bunda Rf - g‘ildirashga qarshilik kuchi

Ga – avtomobilning og‘irligi

f- g‘ildirakning g‘ildirashiga qarshilik koeffitsienti

- yo‘lning bo‘ylama qiyaligi, grad.

G‘ildirakning g‘ildirashiga qarshilik koeffitsienti yo‘lning qarshilik kuchiga ta’sir etuvchi barcha omillarni hisobga oladi va quyidagi qiymatlarga teng:



yaxshi holatdagi asfalt

- 0,015-0,018

qoniqarli holatdagi asfalt

- 0,018-0,020

shag‘alli yo‘l

- 0,020 – 0,025

tosh terilgan yo‘l

- 0, 023– 0, 030

gruntli yo‘l

- 0, 025 - 0,030

quruq qumli yo‘l

- 0, 100 – 0,300

muz

- 0,018-0,020


Balandlikka chiqishga qarshilik kuchi Avtomobil yo‘llari gorizontal, nishablik va balandliklardan iborat. Gorizontal yo‘llar kam uchraydi. Yo‘lning nishabligi uning burchagi yoki i bilan tavsiflanadi rasm-3.

i = = tg

bunda H - nishablikning balandligi, m

V - nishablikning uzunligi , m

Kichik nishabliklarda i = tg = sin teng deb olinishi mumkin.

Nishablikka harakatlanayotgan avtomobilning og‘irlik kuchi Gani 2 ta tashkil etuvchi: nishablikka paralel Ga sin kuchi va nishabilikka perpendikulyar Ga cos kuchlarga ajratamiz.

Ga sin kuchini Ri ifoda bilan belgilaymiz , bu kuch balandlikka chiqishga qarshilik kuchidir.




Download 8,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish