O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Ехтиёжлар иерархияси мотиватсияси.

ҳар қандай мотиватсия-нинг бошланғич нуқтаси қондирилиши лозим бўлган эҳтиёж,заруратдир. Кейин эса ушбу эҳтиёжни қондириш билан боғлиқ мақсад аниқланади. Аниқланган мақсад ва англанган эҳтиёж ушбу заруратни қондириш объектини излай бошлайди ва инсон шу мақсад сари хатти-ҳаракатни амалга оширади. Бу жараён инсон фаоллиганинг энг содда тарздаги баёнидир. Долзарб эҳтиёжни аниқяаш ва уни қондирилиши билан боғлиқ тадбирлар орқали ўзгалар хулқини бошқариш мумкин.

Шу фикрга асосланган ҳолда ходимларни бошқаришнинг асосий ғоясини қуйидагича баён этиш мумкин. Ташкилот мақсадини ифода этувчи манфаатларни ходим эҳтиёжлари билан уйғунлаштириш, ходимларни самарали бошқаришнинг асосий шартидир. Одатда, ходим ташкилотга келар экан, доимо уни меҳнатга ундовчи ички куч, яъни қондирилиши лозим бўлган эҳтиёж мавжуд. Раҳбар бу эҳтиёжни тўғри аниқлаши ва ташкилот манфаатлари билан уйғунлаштириши орқали ходим ва ташкилот ўртасида ўзаро якдиллик ҳисларини ташкил этиши мумкин. Бу эса ходимнинг ташкилот мақсадларини амалга оширишдаги асосий кучлардан биридир.

Ушбу фикрни қуйидаги чизма орқали ифодалаш имконияти бор.

Ташкилот эҳтиёжлари
Шахсий эҳтиёжлар
Ташқи мухит


Ташкилот эҳтиёжларига - корхона мақсади, амалга оширилиши лозим бўлган режалар, имкониятлар ва инсон ресурсларини бошқариш имконияти киради.
Шахсий эҳтиёжлар - ҳар бир инсонда ўзига хос бўлиб, бошқа ходимларникидан фарқ қилиб туради. қуйида баён этиладиган Маслоу назариясига биноан таҳлил этилса, ташкилотдаги айрим ходимлар хавфсизликка интилишади,бошқаларини маош, айримлари обрў-еътиборга қизиқса,баъзи бирлари ўзини янада такомиллаштиришга интиладилар!
Ташкилот ва ходим манфаатларининг мослиги ташқи мухитга боғлиқ. Ташкилот ва ходим эҳтиёжларини ифода этувчи доиралар ҳечқачон бир-бирига мутлақо мос тушолмайди,аммо раҳбар уларнинг ўзаро мос келиш даражасини иложи борича кўпайтиришга интилиши лозим. Баъзи ҳолларда корхона манфаати ходим эҳтиёжига зид келади ва икки доира бир-биридан ўзокдашади. Лекин раҳбарнинг вазйфаси иложи борича бундай ҳолни сурункали даражага олиб бормаслик ва ҳар қандай шароитда бу доираларни бир-бирига яқинлаштириш йўл-йўриқларини излаб топишдан иборатдир.