O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

2.27– rasm
. Kontaktli selsinning tuzilishi: 1– korpus; 2 —statoro‗zagi; 3 —snnxronlash 
chulg‗ami (statorda); 4 —rotor o‗zagi; 5— qo‗zg‗atish chulg‗ami (rotorda); 6 – val; 7 –kontakt 
halqalar; 8– uchlar 
Selsinning old va orqa tomonlarida elektrotexnikaviy po‗lat listlardan 
yasalgan toroidal (g‗ildiraksimon) o‗zaklar joylashgan. Bu o‗zaklarnnng ichki 

---

112 
yuzasi rotor ustida joylashadi, ularning tashqi yuzasiga esa tashqi magiit o‗tkazgich 
sterjenlari tegib turadi.
Kontaktsiz selsinning bir fazali qo‗zg‗atish chulg‗ami ikkita disk g‗altaklar 
ko‗rinishida yasaladi va sinxronlash chulg‗ami bilan toroidal o‗zaklar orasida 
selsinning o‗qi bo‗ylab statorning qarama–qarshi tomonlarida joylashgan bo‗ladi. 
Selsinning ishlash jarayonida pulsatsiyalanuvchi magnitaviy qo‗zg‗atish 
oqimi statorning uch fazali chulg‗ami bilan ilashib, selsinning magnitaviy zanjirida 
tutashadi. Qo‗zg‗atish oqimining tutashish yo‗li 2.28–rasmda punktir chiziq bilan 
ko‗rsatilgan. Ko‗rib chiqilayotgan paytda qo‗zg‗atish chulg‗amida tokning 
yo‗nalishi shundayki, bunda magnitaviy qo‗zg‗atnsh oqimi o‗ng qo‗zg‗atish 
g‗altagidan chap g‗altakka yo‗naladi, deb faraz qilaylik. 
Magnitaviy oqim o‗ng g‗altakdan chap g‗altakka faqat rotorni ajratib 
turuvchi magnitaviy izolyasiyani aylanib o‗ta oladi. Shuning uchun oqim o‗ng 
toroidal o‗zak bilan rotor orasidagi oraliqdan rotorning o‗ng qutbiga o‗tib, rotor 
bilan stator orasidagi oraliqdan stator o‗zagiga o‗tadi; shundan keyin sinxronlash 
chulg‗ami bilan ilashib stator o‗zagi orqali o‗tadi, so‗ngra stator bilan rotor 
orasidagi oraliqdan chap qutbga o‗tadi va nihoyat, chap toroidal o‗zakka o‗tadi. 
Magnitaviy oqim chap toroidal o‗zakdan tashqi magnit o‗tkazgich orqali o‗ng 
toroidal o‗zakka o‗tadi va rotorning o‗ng qutbida tutashadi. 
2.28– rasm
. Kontaktsiz selsinning konstruktiv sxemasi: 1–toroidal o‗zak; 2 – qo‗zg‗atish 
g‗altagi; 3 – sinxronlash chulg‗amiga ega bo‗lgan o‗zak; 4 – tashqi magnit o‗tkazgich; 5–rotor 

---

113 
Qo‗zg‗atish tokining kattaligi magnitaviy oqim yo‗lida magnitaviy 
qarshiliklar ko‗pligidandir. Magnitaviy oqim havo oralig‗idan to‗rt marta o‗tadi.