O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi


Mavzu bo’yicha qisqacha adabiyotlar tahlili



Download 111,82 Kb.
bet4/18
Sana29.05.2022
Hajmi111,82 Kb.
#615878
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
Bog'liq
turkiston milliy jadid teatrining vujudga kelishi rivojlanishi va taqdiri-конвертирован

Mavzu bo’yicha qisqacha adabiyotlar tahlili. Mavzu tarixshunosligi shuni ko‘rsatadiki, Rossiya imperiyasi va mustabid sovet tuzumi davrida mazkur masala alohida tadqiqot ob'ekti sifatida o‘rganilmagan. Lekin, o‘z navbatida shuni qayd etish kerakki, sovet davrida e'lon qilingan ba'zi bir maqolalar, chop etilgan mavzuga doir risolalarda muammoning ayrim jihatlari yoritib berilgan7.

7 Qarang: Остроумов Н. П. Сарты. – Ташкент, 1890; Постовский Б. А. Ўзбек театрининг тарихи / Инқилоб. – 1922. – №3. – Б. 12–16; Раҳмонов М. Ҳамза ва Ўзбек театри. – Тошкент: Ўз ССР Давлат бадиий адабиёт наш- риёти, 1959. – 392 б; Раҳмонов З. Ўзбек театри тарихи (XVIII асрдан XX аср аввалигача ўзбек театр мада- ниятининг тараққиёт йўллари). – Тошкент: Фан, 1968. – 239 б; Сейданов Қ. Ҳамза ва қардош халқлар ада- биёти. – Тошкент, 1988. – 149 б; Троицкая А. Из истории народного театра и цирка Узбекистана // Советская этнография. – 1948. – №3. – С. 31–35; Турсунов Т. Октябрьская революция и Узбекский театр. –Ташкент: Фан, 1983; Узбекский-советский театр. – Ташкент, 1966. Т.1. – 148 с; Хамидова М. Актёрское искусство узбекской музикальной драмы. – Ташкент: Фан, 1987. – 203 с; Қодиров М. Масхарабоз ва қизиқчилар санъати (Фарғона анъанавий театри). – Тошкент: Фан, 1971. – 287 б; O’sha muallif: Ўзбек халқ томоша


Masalan, Z. Rahmonovning tadqiqotlari XVIII asrdan to XX asr boshla- rigacha O‘rta Osiyo hududida faoliyat olib borgan teatr jamoalari, ularning janr va uslublari, XX asr boshlarida jadid milliy teatrining o‘lka madaniy hayotiga kirib kelish jarayoni yoritib berilgan8. Lekin, muallifning tadqiqotida jadid milliy teatriga reaksion nuqtai nazardan baho berilganligi, teatr taraqqyotida sovet davlatini ulug‘lash prinsipi usutun turganligi yaqqol seziladi.
XIX asr oxiri – XX asr boshlarida Turkiston milliy jadid teatrining vujudga kelishi, rivojlanishi va taqdiri masalasi asosan tarixchi olimlar tomonidan mustaqillik -yil larida olib borilgan tadqiqotlar samarasi o‘laroq xolisona yoritib berildi. Turkiston milliy jadid teatrining vujudga kelishi, rivojlanishi sovet davri tadqiqotlarida noxolis yoritilgan. Ular jumlasiga A. Troitskaya, Q. Seydanov, M. Hamidovalar tadqiqotlari9da masalaga sinfiylik nuqtai nazaridan yondashilganligi yaqqol ko‘rinib qolgan.
Mustaqillik yillarida milliy jadid teatri tarixi ko‘plab tadqiqotchilarning diqqat markazida turdi. Istiqlolning dastlabki yillaridagi tadqiqotlar orasida Sh. Rizaevning tadqiqotlari10 alohida e'tiborga molik. Unda Rossiya imperiyasi va sovet mustamlaka ma'muriyatining milliy jadid teatrlariga munosabati, Turkistonda milliy jadid teatrining vujudga kelishdagi shart-sharoitlar, dastlabki jadid teatrlarining ochilish jarayoni, teatrlarning ilk repertuarlari, Turkistonga dastlabki teatr truppalarining kirib kelishi va uning aholisi madanaiy hayotida tutgan o‘rni masalasiga keng o‘rin ajratilgan. Bundan tashqari, mazkur muammoning ba'zi bir qirralari N. Karimov, T. Tursunov, Sh. Turdiyev, D. Ziyoyeva, S. Shodmonova, Z.

санъати. – Тошкент, 1981. – 126 б; Қорабоев У. Бадиий-оммавий тадбирлар. – Тошкент: Ўқитувчи, 1986. – 164 б; Қосимов Б. Абдулла Авлоний. – Тошкент, 1979. Хўжаев С. Фидойилар. – Тошкент: Фан, 1990. – 47 б; 8 Qarang: Раҳмонов М. Ҳамза ва Ўзбек театри. – Тошкент: Ўз ССР Давлат бадиий адабиёт нашриёти, 1959. – 392 б; O’sha muallif: Ўзбек театри тарихи (XVIII асрдан XX аср аввалигача ўзбек театр маданиятининг тараққиёт йўллари). – Тошкент: Фан, 1968. – 239 б;


9 Qarang: Троицкая А. Из истории народного театра и цирка Узбекистана // Советская этнография. – 1948. –
№3. – С. 31–35; Троицкая А. Из истории народного театра и цирка Узбекистана // Советская этнография. – 1948. – №3. – С. 31–35; Турсунов Т. Октябрьская революция и Узбекский театр. –Ташкент: Фан, 1983; Узбекский-советский театр. – Ташкент, 1966. Т.1. – 148 с; Хамидова М. Актёрское искусство узбекской музикальной драмы. – Ташкент: Фан, 1987. – 203 с; Турсунов Т. Октябрьская революция и Узбекский театр.
– Ташкент: Фан, 1983; Узбекский-советский театр. – Ташкент, 1966. Т.1. – 148 с; Хамидова М. Актёрское искусство узбекской музикальной драмы. – Ташкент: Фан, 1987. – 203 с
10 Qarang: Ризаев Ш. Жадид драмаси. – Тошкент: Шарқ, 1997; O’sha muallif: Жадид маърифатчилиги ва театр. Жадидчилик: ислоҳот, янгиланиш, мустақиллик ва тараққиёт учун кураш (Туркистон ва Бухоро жадидчилик тарихига чизгилар). – Даврий тўплам. – №1. – Тошкент: Университет, 1999. – Б. 199–203; O’sha muallif: Саҳна маънавияти. – Тошкент: Маънавият, 2000. – 175 б.
Kasimova, D. Kenjayev, Yo. Tayronov, D. O‘ngboyeva, Z. Yusupov, O. Sharofid- dinov, U. Mansurov, Sh. Keldiyeva, B. Bo‘ronov va T. Qozoqov, Sh. Davlatova- larning tadqiqotlari11da jadidchilik teatrining vujudga kelishi, uning rivojlanish yo‘nalishlari va bosqichlari, dastlabki teatr afishalari, musulmon va Yevropa teatrlarining Turkistonga tashrifi va uning o‘lka madaniy hayotiga ta'siriga oid qiziqarli ma'lumotlar uchraydi.
Biroq, mavjud adabiyotlar va e'lon qilingan ishlar tahlili manbalarni yaxlit holda o‘rganish lozimligini ko‘rsatadi.

Download 111,82 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish