O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

2.41-rasm.
Statori ikki chulg‗amln repulsion dvigatel 
Statori bir chulg‘amli repulsion dvigatel 
Bu holda yakorchulg‗amining traisformatsiya EYKi nolga teng, shunga mos 
ravishda yakor toki I
a
va aylantiruvchn moment M ham nolga teng bo‗ladi. 
α=90°
bo‗lganda stotor va yakor chulg‗amlari bir o‗q bo‗ylab joylashadi, 
bunda yakor chulg‗amida trangformatsiya EYKi induksiyalanadi. Biroqyakor 
qimirlamay turaveradi, chunki yakor chulg‗ami o‗tkazgichlaridagi tokning 
qo‗zg‗atish oqimi bilan o‗zaro ta‘siri ushbu holda aylantiruvchi momenthosil 
qilmaydi (2.20.6- rasm, b). Cho‗tkalarning bunday holati qisqatutashish holati deb 
ataladi. Dvigatelning ish rejimi 0 <α< 90° qiymatlarga to‗g‗ri keladi. Bu holda 
statori bir chulg‗amli ko‗rilayotgan repulsion dvigatel statori ikkita: biri o‗ram soni 

---

134 
w
q
 = w
1
cosα 
2.42-rasm.
Statori bir chulg‗amli repulsion dvigatel
Bo‗lgan qo‗zg‗atish va ikkinchisi o‗ramlar soni 
w
k
= w
1
sinα 
bo‗lgan kompensatsiyalovchi chulg‗am repulsion dvigatelga keltirilishi 
mumkin.
Bunda, chulg‗amlarning har birida tok 
I
1 
ga teng. Bu chulgamlarning 
magnitlovchi kuchlari hosil qilgan magnit oqimlar mos ravishda 
Ф
q
=Ф
1
cosα
va 
Ф
q
=Ф
1
sinα
ga teng deb faraz qilinadi. Ko‗rilayotgan dvigatel elektrmagnit 
momentining kattaligi (2.19.3) ifoda hisobga olingani holda 
M=С
m
Ф
q
I
a
≈С
m
Ф
1
I
a
cos
α (2.33) 
ga teng.