O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Nazorat va muhokama uchun savollar

1. 
   Marketing tadqiqotlari qanday bosqichlardan iborat?
   
2. 
   Birlamchi axborot deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Ikkilamchi axborot qanday usullar bilan yig’iladi?
   
4. 
   Dala va kabinet tadqiqotlarini tushuntiring.
   
5. 
   Birlamchi axborot yig’ishning qanday usullari bor?
   
6. 
   Kuzatuv qanday hollarda qo’llaniladi?
   
7. 
   So’rov usulining eng tarqalgan ko’rinishi qaysi va u qanday hollarda qo’laniladi?
   
8. 
   So’rov uslubining o’tkazilish tartibi qanday amalga oshiriladi?
   
9. 
   Qanday ko’rinishdagi so’rovlar bor?
   
10. 
    SHaxsiy so’rovnomaning turlarini aytib bering.
    
11. 
    Anketalashning ijobiy va salbiy tomonlarini sanab bering.
    

11-MAVZU. TOVARLARNI MARKETINGCHA TAVSIFLASH

1. 
   Tovar – ehtiyojlarni qondirish vositasi
   
2. 
   Tovarlarni marketingcha tavsiflash.
   
3. 
   Tovarning tarkibiy qismlari
   

11.1.Tovar – ehtiyojlarni qondirish vositasi.
Barcha ehtiyojlar ma’lum bir vositalar yordamida qondiriladi. Ular bo’lmasa, ehtiyojni qondrishning iloji ham bo’lmaydi. ehtiyojlarni qondirish vositalarining marketingcha tavsifi 11.1-chizmada keltirilgan.

11.1-chizma. ehtiyojlarni qondirish vositalari
Tor ma’nodagi tovarlarga shaxsiy, ishlab chiqarish va boshqaruvchilar ehtiyojlarini qondiradigan xom-ashyo va materiallar, yarim fabrikatlar, tayyor mahsulotlar kiradi. Bir tovarning o’zi birta-ikkita ehtiyojni qondirishi mumkin. Masalan, oziq-ovqat mahsulotlari fiziologik va organoleptik ehtiyojlarni qondiradi. Masalan, ikra mahsuloti YAna ijtimoiy ehtiyojlarni ham qondira oladi.
Xizmatlar, tovar sifatida, bir-ikkita va kamdan-kam uchta ehtiyojni qondira oladi. Masalan, ovqatlanish xizmatlari fiziologik, ijtimoiy va ruhiy ehtiyojlarni qondira oladi.
Texnologiyalar ehtiyojlarni qondira oladigan tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish uchun mo’ljallangan. Lekin, texnologiyalarning o’zi ijtimoiy ehtiyojlarni qondiradi. Pul va qimmatli qog’ozlar ijtimoiy ahamiyatga ega, shuning uchun ular ijtimoiy ehtiyojlarni qondiradi. Pulning iste’molchilari turli-tuman kishilardir. Aynan u orqali kishilar o’z ehtiyojlarini qondirib, talabga aylantiradilar.⁴⁹
Xizmatlar, tovar sifatida, bir-ikkita va kamdan-kam uchta ehtiyojni qondira oladi. Masalan, ovqatlanish xizmatlari fiziologik, ijtimoiy va ruhiy ehtiyojlarni qondira oladi.
Texnologiyalar ehtiyojlarni qondira oladigan tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish uchun mo’ljallangan. Lekin, texnologiyalarning o’zi ijtimoiy ehtiyojlarni qondiradi. Pul va qimmatli qog’ozlar ijtimoiy ahamiyatga ega, shuning uchun ular ijtimoiy ehtiyojlarni qondiradi. Pulning iste’molchilari turli-tuman kishilardir. Aynan u orqali kishilar o’z ehtiyojlarini qondirib, talabga aylantiradilar.
Mehnat resurslari mehnat bozoridagi ehtiyojlarni qondirish vositasi hisoblanadi. Kasbiy tayyorgarlik bilim olishga va axborotga bo’lgan ehtiyojlarni keltirib chiqaradi. Mehnat resurslariga ehtiyoj korxona rahbarlari, tashkilotlar va davlat boshqaruv organlarida mavjud. Axborot turli iste’molchilarning ehtiyojlarini qondira oladi. Axborot bevosita yoki bilvosita barcha ehtiyojlarni qondira oladi. Masalan, ob-havo to’g’risidagi axborot oddiy iste’molchilarning fiziologik ehtiyojlarini, xususan, tashqi ta’sirlardan himoyalanish ehtiyojini qondiradi. Axborot o’ziga xos tovar. U sotiladi va sotib olinadi. Axborot tovarning bozordagi harakatini ta’minlovchi vositadir.