O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Kamoliddin Bexzod (1455-1537). 
Amir Temur va temuriylar davridagi 
Markaziy Osiyo tasviriy san‘atida o‗ziga xos uslubni yaratdi. Bu jihatdan ayniqsa 
Behzod boshliq Hirot rassomlari maktablari katta yutuqlarga erishdi va keyingi asrlar 
tasviriy san‘ati rivojida chuqur iz qoldirdi. 
Behzod Shohruh Mirzo zamonida Boysunqor 
Mirzo tomonidan asos solingan tasviriy san‘atning 
Hirot maktabini takomiliga etkazdi. U hech bir 
takrorlanmaydigan nafis va mazmunan boy, ajoyib 
tasviriy san‘at namunalarni yaratib, o‗z nomini 
abadiylashtirdi. 
Kamoliddin 
Behzod 
o‗zining 
rassomlikka qiziqishi, qobiliyati va iste‘dodi bilan 
kishilarning, san‘at ahlining e‘tiborini jalb etadi va 
ko‗p o‗tmay ilm-fan, san‘at va adabiyot ahllari 
orasidan o‗ziga munosib o‗rin oladi. Ilm-fan san‘at va 
adabiyot ahllarining homiysi Alisher Navoiy iste‘dodli 
yosh rassomga alohida diqqat-e‘tibor beradi, unga har 
tomonlama g‗amho‗rlik qiladi. Masjid qurilishini 
tasvirlayotgan miniatyurada Behzod qurilish ishlari- 
ning borishini keng ko‗lamda ko‗rsatib bergan. Bu asarga qarab turib, 
tomashabin go‗yo ish boshqaruvchilarning qichqiriqlarini, hunarmandlarning g‗ala-
g‗ovurini, qurilish materiallarini tashib keltirayotgan aravalarning g‗ijirlashini 
eshitayotgandek bo‗ladi. Behzod portret janrida ham barakali ijod qildi. Uning 
mo‗yqalamiga mansub ikki portret bizgacha etib kelgan. Parijda shaxsiy kolleksiyada 
Sulton Husayn Mirzo shohona kiyimda tasvirlanib, uning barcha xislatlarini 
ifodalashga harakat qilingan. Behzodning Markaziy Osiyo xalqlari san‘ati tarixida 
birinchi insonparvar musavvir ekanligiga ishonch hosil qilinadi. Gumanizm, 
insonparvarlik Kamoliddin Behzod ijodidagi asosiy estetik tamoyillardir va uning 
miniatyuralari o‗quvchi yoshlarga tugal ma‘naviy ozuqa beradi.
Zaxiriddin Muxammad Bobur(1483-1530)-
o‗zbek mumtoz adabiyotining 
yirik vakili, tarixchi olim, davlat va jamoat arbobi. U Hindistonda 332- yil hukm 
surgan Bobiriylar saltanatining asoschisi, temuriy hukmdorlarining so‗nggi 
namoyondonlaridan biri. Otasi Umarshayx Mirzo Amir Temurning nabirasi. Bobir 
Andijonda saroy muhitida o‗qib, tarbiyalandi. Otasi vafotidan so‗ng 12 yoshida 
Farg‗ona taxtiga o‗tirdi. Amir Temur davlatini qayta tiklash uchun 1495-1496 
yillarda Samarqandni egalladi. 1500- yilda Samarqandni ikkinchi marta egalladi. 
Keyin Andijonda unga qarshi isyon ko‗targach orqaga qaytishga majbur bo‗ldi.
Shayboniyxon 1504- yilda Andijonni ham egallagach, Bobir janubga yo‗l olib, 
Qobulda o‗z hokimiyatini o‗rnatdi. 1505-1512 yillarda Movorounnaxrga qaytishga 
urinib ko‗rdi., ammo muvaffaqiyatga erisha olmadi. 1519-1535 yillarda Hindistonni 
qo‗lga olish maqsadida janglar olib bordi. 1526 yili Panipat jangida Hindiston sultoni 
Ibrohim Lodiy bilan va 1527- yilda Rana Sanga bilan bo‗lgan janglarda g‗alaba 
qozonib, Hindistonda o‗z hukmronligini o‗rnatdi. Bobir 1530- yili dekabrda Agra 
shahrida vafot etdi, keyinchalik uning hoki vasiyatiga binoan 1533- yilda Qobulga 
Kamoliddin Bexzod (1455-1537) 

---

147 
olib kelib dafn etildi. Uning ilmiy-adabiy merosi ―Bobirnoma‖, ―Xati Bobiriy‖, 
―Mubayyin‖, ―Harb ishi‖ va ―Muxtasar‖ kabi asarlardan iborat. Bobir haqida Mirzo 
Muhammad Haydar ―Tarixi Rashidiy‖ da shunday degan: ―Bobir dilbar shaxs edi. 
Uyg‗onish davrining ajoyib sultoni, kuchli, tadbirkor kishi bo‗lib, san‘atni, 
adabiyotni, go‗zallikni sevardi‖, Javoharla‘l Neru ―Hindistonning kashf etilishi‖ 
kitobida- ―Bobur fe‘li-saviyasiga ko‗ra Sezarga qaraganda sevishga arzigulikdir. 
Uning manglayiga yuksak fazilatli inson deb bitib qo‗yilgan‖, Eduard Xolden, ingliz 
tarixchisi ―Saxovati va mardligi, iste‘dodi, ilm-fan, san‘atga muhabbati va ular bilan 
muvaffaqiyatli shug‗ullanishi jihatidan Osiyodagi podshohlar orasida Bobirga 
keladigan birorta podshoh topilmaydi‖degan edi.