O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

^
venaning kirish teshigi; 5 - yorg'oq
arteriyasi: 
6
-lim f a tugunlari; 7 -
katla «yashirin» vena; 8, 1
1 
-  son 
^
arteriyasi; 
9 ,
1 3 -
sonning chuqur 
1 1  
arteriyasi va tarmog'i; 1 0 -  son 
]q
nervining tarmog'i; 12, 
14 
-  son
s u y a g in i 
o 'r a b
tu ra d ig a n
^
arteriyalar; 1 5 -  son venasi; 
16-
yonbosh suyagini o'rab turadigan 
g
yuza arteriya; 
17 
-  qorin tepasidagi
yuza
arteriya.
1. Q o r i n t e p a s i d a g i
y u z a
a r t e r i y a
son 
a r te r iy a s id a n b o s h la n a d i, 
so'ngra son fassiyasini teshib, 
yuqoriga — kindikkacha bo­
radi va qorin devorini, teri osti 
y o g' qatlam larini qon bilan 
ta'm inlaydi.
2. T a s h q i u y a t l i a r t e r i y a l a r i 2— 3 shoxcha shaklida bosh­
lanadi va yorg'oq terisiga yoki katta uyatli lablarga tarqaladi.
3. C h o v a r t e r i y a l a r i — son arteriyasidan 3-—5 ta mayda shox­
chalar ko'rinishida chiqadi, chov sohasida joylashgan limfa bezlariga, 
teri osti kletchetkasiga va teriga tarqaladi.
4. S o n n i n g c h u q u r a r t e r i y a s i sondagi yagona yirik tarmoq 
bo'lib, sonning hamma muskullarini qon bilan ta’minlaydi. Dastlab qov 
arteriyasining orqa va lateral tomoniga o'tadi, so'ngra sonning yaqinlash­
tiruvchi guruh muskullari bilan medial tomondagi serbar muskul orasidan 
o'tib, oxiri teshib o'tuvchi uchinchi arteriya bo'lib tugaydi.
Sonning chuqur arteriyasidan quyidagi tarmoqlar chiqadi:
l . S o n s u y a g i n i o ' r o v c h i i c h k i a r t e r i y a sonning yaqin­
lashtiruvchi muskullariga, chanoq-son bo'g'im iga tarqaladi.
2. S o n s u y a g i n i o ' r o v c h i c h e t k i ( l a t e r a l ) a r t e r i y a
— son chuqur arteriyasidan (bundan oldingi arteriyadan pastroqda) chi­
qib, lateral tomonga yo'naladi va sonning lateral va orqa tomondagi mus­
kullariga tarqaladi, son suyagini o'rovchi ichki arteriya bilan qo'shiladi.
3. T e s h i b o ' t u v c h i 1 , 2 , 3 - a r t e r i y a l a r son chuqur arteri­
yasining orqa yuzasidan boshlanib, sonni yaqinlashtiruvchi medial mus- 
kullarni teshib orqa tomonga o'tadi. Shu muskullami qon bilan ta’min-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

laydi va anastomozlashadi. Bu holat yonlama (kullateral) qon tomirlari­
ning rivojlanishida muhim vazifani o'taydi.
4. 
T i z z a n i n g p a s t g a y o ' n a l u v c h i a r t e r i y a s i tizza 
qopqog‘iga, son to ‘rt boshli muskulining pastki qismiga tolalar beradi va 
tizza sohasida arteriya to'rini hosil qilishda qatnashadi.