O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Q IZILO 'NGACH
Qizilo'ngach
(102-rasm) 25— 30 sm uzunlikdagi muskuldan tuzilgan 
bo'lib, yuqorida VI bo'yin umurtqasining ro'parasida halqumdan boshla­
nadi. U bo 'y in va ko'krak sohasidan diafragma 
orqali qorin bo'sh lig 'ig a o'tib, XI ko'krak umurtq­
asi ro'parasida m e’daning kirish qismiga ulanadi.
Q izilo'ngach joylashishiga qarab uch qismga 
ajratiladi: yuqori bo'yin qismi VI— VII bo'yin 
umurtqalari chegarasiga to 'g 'ri keladi, o'rta ko'krak 
qismi eng uzun bo'lib, VII bo'yin umurtqasi sohasi 
bilan X— XI ko'krak umurtqalari ro'parasiga to 'g 'ri 
keladi. Pastki qorin qismi eng kalta (taxminan 1 —
2 
cm) bo'lib, diafragmaning qizilo'ngach teshigi 
orqali o'tib, m e’daning kirish qismiga qo'shiladi.
Qizilo'ngach orqa tomondan umurtqa pog'ona­
si bilan chegaralangan, oldindan esa kekirdakning 
parda qismiga tegib turadi. Qizilo'ngachning ikki 
yonbosh soh asid an adashgan nerv y o 'n a la d i.
Qizilo'ngach bo'yin sohasida ko'krak qafasiga uning 
ustki teshigi orqali o'tadi va VI— VII ko'krak umurt­
qalari oldida chap bronx bilan kesishib, uning orqa 
tom onidan o 'tib , o 'n g tom onga bir oz surilib 
joylashadi. IX ko'krak umurtqasi sohasida, qizilo'n­
gachning old tomonida aorta joylashadi va u yana 
bir oz chap tomonga surilib, diafragma orqali qorin 
bo'shlig'iga o'tib ketadi.
Qizilo'ngach devori uch qavatdan iborat. Uning 
eng ustki qavati biriktiruvchi to'qim adan tuzilgan.
Q izilo'ngachning qorin b o 'sh lig 'id agi qismi ust 
tomondan qorin pardasi bilan o'ralgan. Muskul 
qavati esa ikki qavatdan iborat bo'lib, uning tashqi 
qavati uzunasiga yo'nalgan, ichki qavati ko'nda­
lang joylashgan muskul tolalaridan iborat. Q izilo'­
ngachning yuqori 1/3 qismi ko'ndalang-targ'il m us­
kuldan tuzilgan bo'lib, asta-sekin silliq muskul bilan 
almashadi. Shuning uchun uning pastki 2/3 qismi 
silliq m uskuldan iborat. Q izilo 'n g ach , odatda, 
yuqoridan pastga qarab qisqaradi.