O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

AYOLLARNING TANOSIL A’ZOLARI
Ayollarning tanosil a’zolari ichki va tashqi tanosil a’zolaridan tashkil 
topgan: 1) ichki tanosil a’zolari bir juft tuxumdon, bachadon naylari, 
bachadon va qindan iborat; 2) tashqi tanosil a’zolariga esa katta va kichik 
jinsiy (uyatli) lablar, klitor va qizlik pardasi kiradi (128-rasm).
Tuxumdon
Tuxumdon
(129-rasm) bir juft bo'lib, uzunligi 2—3 sm, qalinligi 1 
sm, bachadon naylari tagida joylashgan. Uning ichkari va tashqariga 
qaragan ikki yuzasi, oldinga va orqaga qaragan ikki qirg'og'i tafovut 
qilinadi. Tuxumdonning pastki uchi tuxumdon boylami orqali bachadon- 
ga bog'langan bo'lsa, tashqi yuzasi kichik chanoqning yon devoriga tegib 
turadi. Oldingi botiqroq qirg'og'i orqali tuxumdon ichiga qon tomirlar
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

hamda nervlar kiradi va bacha­
donning keng boylami orqali 
bachadon bilan tutashadi. Tu­
xum don ikki xil — ustki 
po‘stloq (parenximatoz) modda­
si va ichkarida joylashgan to- 
m irli m oddadan tu z ilg an . 
Ikkinchi moddada 
biriktiruv­
chi to‘-qima va nervlami ham 
ko'rish mumkin. Tuxumdonning 
po'st-loq moddasi asosiy qismi 
bo'lib, unda ayollar tuxumi 
yetiladi va shu yerda follikulin 
gormoni ishlab chiqariladi. 
Ayollar tuxumi pufakchalar (fol- 
likulalar) bilan o'ralgan bo'lib, 
14— 16 yoshdan boshlab 45— 
50, ba’zida 55 yoshgacha navbat 
bilan har 28 kunda bittadan kat- 
talashib (6 mm gacha yetilib) 
po'stloq qavati tashqi yuzasiga 
chiqadi. Natija­
da pufak yorilib, 
ichidagi suyuq­
lik qorin bo'shli­
g'iga oqadi, tu­
xum esa tuxum­
don ustida qola­
di. Bu vaqtda 
bachadon nayi 
shokilalarining 
harakati bilan 
tuxum ushlanib, 
bachadon nayi 
ichiga uzatiladi.
Ayni 
v aqtda 
tuxum yuzasida 
(tuxum pufak- 
chasining yoril­
gan joyida) sariq 
tana 
paydo 
bo'ladi.
128-rasm. Ayollar chaimg'ining ko'rinishi. 
/-qorin parda: 2-to'g'ri ichak;