O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi


Ikki opokada qolip tayyorlash



Download 3,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/192
Sana22.01.2022
Hajmi3,15 Mb.
#399651
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   192
Bog'liq
konstruktsion materiallar texnologiyasi

Ikki opokada qolip tayyorlash
. Ikki opokada qolip tayyorlashda ketma-
ket bajariladigan ishlar bilan tanishib chiqaylik. 


75 
 
 
36-rasm
. Shablon yordamida qolip tayyorlash sxemasi: 
1 - podpyatnik; 2 - shpindel; 3 - planka; 4 va 6 - shablon; 5 - mahkamlash vinti. 
 
37-rasm
. Quyma zagotovkasini tayyorlash: a - detal chizmasi; b - zagotovka 
chizmasi; d - model; e - sterjen yashigi; f - sterjen. 
37-rasm,  a  da  keltirilgan  po‘lat  shesternya  quymasidan  bir  necha  dona 
olish  talab  etilsin,  deylik.  Bunday  quymalarni  tayyorlashdan  avval  uning 
chizmasidan,  materiali,  shakli,  o‘lchamlari,  yuza  g‘adir-budurlik  sinflari  va 
boshqa ko‘rsatkichlari bilan tanishib chiqiladi. 
Bunday  quyma  qolipini  qo‘lda  qumli  gil  materiallaridan  ikki  opokada 
tayyorlash  texnika-iqtisodiy  jihatdan  foydali  bo‘lsin  deylik.  Buning  uchun 
dastavval  zagotovka  eskizini  chizamiz  (37-rasm,  b).  Metallni  qolipga  sovib 
qotishida kirishuv qiymati va quymani mexanik ishlovlarga beriladigan yuzalar 
qo‘yimi hisobga olinib, ular hisobiga quyma tashqi o‘lchamlari kattalashtiriladi, 
teshik  esa  kichraytiriladi.  Keyin  esa  quyma  zagotovka  chizmasi  asosida  model 
(qolip qolipi), sterjen yashigi (sterjen qolipi), qolipga metallni kirituvchi quyish 
tizimini model elementlari, o‘lchamlari aniqlanib, chizmalari chiziladi (37-rasm, 
d)  va  chizmalar  bo‘yicha  sifatli  quruq  yog‘ochdan  ular  tayyorlanadi.  Model, 


76 
 
sterjen  yashik  quyish  tizimini  modellari  tayyorlangach,  keyin  qumli  gil 
materiallardan qolip tayyorlashga o‘tiladi. 
38-rasmda  (sxematik  tarzda)  quyma  qolipini  tayyorlash  operatsiyalari 
keltirilgan: 
1.  Qoliplash  yeri  tekislangach,  brusoklar  qo‘yilib  unga  model  taglik 
taxtasi (1) gorizontal qilib qo‘yiladida, ustiga oziqlantirgich modeli 2’ li model 
(2) o‘rnitiladi (38rasm, a). 
2.  Model  taglik  taxtaga  o‘rnitilgan  pastki  opoka  (3)  ga  model  kiritiladi. 
Keyin model sirtiga avval qoplama material, keyin uning ustiga to‘ldirgich qolip 
materiali  solinib  opoka  to‘ldirilib,  shibbalanadi.  Ortiqcha  material  chizg‘ich 
bilan  sidirib  tashlanib,  sim  (4)  bilan  bir  necha  gaz  chiqirish  teshiklari  (5) 
ochiladi (38-rasm, b). 
3.  Opoka  taglik  taxta  bilan  yopilib,  180°  ga  aylantirilib,  tekis  yerga 
qo‘yiladi-da,  ustidagi  model  taxta  olinadi.  So‘ngra  ta’minlagich  modeli  2’  ga 
shlak tutkich modeli (7), unga esa stoyak modeli biriktirilib pastki opokaga ustki 
opoka  (5)  qo‘yilib,  shtirlar  (6)  bilan  mahkamlanadi.  So‘ngra  modellar  sirtiga 
yupqa qilib qum kukuni sepiladi (38-rasm, d). 
4. Ustki opoka ham xuddi pastkisi singari qolip materiali bilan to‘ldirilib, 
shibbalangach  ortiqcha  qolip  materiali  sidirilib,  gaz  chiqarish  teshikchalari 
ochiladi  (38-rasm,  e).  Keyin  stoyak  modeli  bo‘ylab  metall  quyish  kosachasi 
ochilib,  stoyak  asta-sekin  qimirlatilib  chiqariladi.  Ustki  opoka  pastki  opokadan 
ajratilib,  180°  ga  aylantirilib  yerga  quyiladi-da,  undan  shlak  tutkich  modeli 
ajratiladi. 
5.  Pastki  opokadan  model  ta’minlagich  modeli  bilan  birga  asta-sekin 
qimirlatib ajratiladi (38-rasm, f). 
6.  Qolip  bo‘shlig‘iga  biroz  kvars  kukuni  sepilib,  sterje  o‘z  joyiga 
o‘rnatiladi (38-rasm, g). 
7.  Ustki  opoka  pastki  opokaga  qo‘yilib,  shtirlar  bilan  biriktiriladi. 
Shunday qilib olingan qolipga metall quyish mumkin. 
Qoida qolip tayyorlashda ish unumining pastligi, qolip materiallarining bir 
tekis  zichlanmasligi,  malakali  ishchilar  talab  etilishi  va  boshqalar  qoliplash 
mashinalarni yaratilishi va ulardan keng foydalanishni taqozo etdi. Mashinalarda 
qoliplar  tayyorlashda  og‘ir  ishlarni  mashina  bajarib,  bu  qoliplarda  olingan 


77 
 
quymalar  aniq  o‘lchamli,  tekis  yuzali  bo‘lib,  mexanik  ishlovlarga  belgilangan 
qo‘l mehnati kamayadi va metall tejaladi. 
 

Download 3,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish