O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Joʻraxon Sultonov (1903-1965) 

Joʻraxon Sultonov (29.01.1903 Margʻilon – 19.10.1965) - 

xonanda,  bastakor,  Oʻzbekiston  xalq  hofizi  (1939).  Keng 

diapazonli,  kuchli,  yumshoq  xirildoq  va  dardli  ovoz  sohibi. 

Xonandalik saboklarini ilk bor otasidan olgan, keyinchalik Madali 

xrfizdan  yalla  yoʻllarini,  Boltaboy  Rajabov,  Mamatbuva 

Sattorovlardan  katta  ashula,  Sodirxon  hofiz,  Mulla  Toʻychi  hofizlardan  maqom 

yoʻllarini  oʻzlashtirgan.  Dastlab  xalq  toʻysayillari,  choyxonalarda  xizmat  qilgan. 

1926  yildan  M.  Qoriyoqubov  rahbarligidagi  Oʻzbek  davlat  konsertetnofafik 

truppasiga  katnashgan.  Margʻilon  (1928-32)  va  Toshkent  (1932-36  va  1940-58) 

---

45 

 

teatrlarida,  Oʻzbek  davlat  filarmoniyasi  (1936-39),  Oʻzbekiston  radioqoʻmitasi 

(1950-58)da yakkaxon xonanda. Muqimiy teatrida Parfi hofiz ("Tohir va Zuhra"), 

Norqoʻzi ("Nurxon") kabi rollarni ham ijro etgan. 

Joʻraxon  Sultonov   xalq  orasida  "katta  ashula  piri"  nomini  olgan, 

shuningdek,  yallalar  ustasi,  askiyachi  sifatida  ham  tanilgan.  Shogirdi  M.  Uzoqov 

bilan  25  yildan  optik,  hamnafaslik  qilib,  oʻziga  xos  talqin  yoʻlini  yaratgan. 

Repertuaridan "Ushshoq" va "Sodirxon Ushshogʻi", "Dugoh Husayn", "Besh parda 

Suvora"  va  "Savti  Suvora",  "Hanuz",  "Chor  zarb",  "Chaman  yalla"  kabi  mumtoz 

ashula  va  yallalar,  "Bogʻ  aro",  "Shafoat",  "Xayrul  bashar",  "Otga  mindim"  va 

boshqa katta ashulalar urin olgan. U oʻzbek xalq kuy va usullari asosida bir qancha 

ashulalar  ijod  qilgan.  "Naylayin",  "Oʻlmasun"  (Navoiy),  "Keling  ,  ey  ahboblar" 

(Furqat),  "Bir  qadah"  (Chustiy),  "Mubtaloman"  (S.Abdulla),  "Ming  qadam" 

(Habibiy),  "Bir  kelsin",  "Ey  dilbari  jononim",  "Ohkim"  kabi  katta  ashulalarni 

cholgʻu  joʻrligida  ijro  etib  yangi  uslub  yaratgan.  Joʻraxon  Sultonov   ijrolari 

Oʻzbekiston radiosi va Sanʼatshunoslik instituti fonojamgarmalarida saqlanmoqda, 

bir necha grammplastinka, audiokasseta va kompakt disklarga yozilgan. Vafotidan 

soʻng "Buyuk xizmatlari uchun" ordeni bilan mukofotlangan (2000). 1997 yildan 

Margʻilonda  Joʻraxon  Sultonov   va  Maʼmurjon  Uzoqovlar  nomidagi  Respublika 

xonandalar tanlovi oʻtkazilmoqda.