O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Gaplarning xususiyatlari:

 

1.Jipslashganlik - 

birdaniga bir fikr asosiy gʻoyani kuchaytirishga hissa 

qoʻshuvchi barcha qismlaridan tashkil topgan gap gapning jipsligi deb 

ataladi. 

 

2.Ulanish -

 

gapning turli qismlari nomuvofiq soʽzlarsiz kelishadi. Gaplar 

mantiqiy ketma-ketlikda boʻlishi kerak. 

 

3.Xilma-xillik - 

bir turdagi fikr va gʻoya turli gaplarda ijodkorona ifoda 

etilishi mumkin.

 

---

80 

 

bosqichma-bosqich  rivojlangani  sababli,  abzats  kimningdir  fikrlash  jarayoni 

boʻladi.  

Abzatsning xususiyatlari: 

 

1.Jipslashganlik  -   

gaplar  kabi  abzats  ham  jips  boʻlishi  kerak.  Abzatsning 

mazmuni bir mavzu yoki gʻoyaga taalluqli boʻlishi kerak. 

2.Ulanish - 

yaxshi abzats gapdan boshqasiga o‗tishi kerak. Har bir gap oldingisi 

bilan  mantiqan  bogʻlanishi  kerak.  Fikrlarning  bir  gapdan  ikkinchisiga  fikrlar 

harakati boʻlishi kerak. 

3.Uzunlik - 

abzatsning uzunligi  juda qisqa ham, juda uzun ham boʻlmasligi kerak. 

Abzats  uzunligi  uning  mazmuniga  bogʻliq  boʻladi.  Qisqa    abzatslar    xabarlar 

uchun mos boʻladi.Qisqa  abzats  oʻquvchiga  hujjatlardagi tashkiliy rejaga rioya 

qilishga  yordam  beradi.  Qoʻshimcha  tarzda,  qisqa  abzatslar  koʽzni  jalb  qiluvchi 

boʻladi.  Odamlar  tez-tez  tanaffus  boʻlishi  tufayli  ma‘lumotlarni    o‗qishni    afzal 

koʻrishadi. Biroq,, tanaffus juda tez boʻlishi kerak emas. Juda ham qisqa abzatslar 

guruhi  yoqimsiz oʽzgaruvchan ta‘sir koʻrsatadi.  

3-topshiriq.

Lug‗atdan  foydalanib  mutaxassisligingizga  oid  kichik  atamalar 

lug‗atini tuzing. Ularning ma‘nosini puxta o‗zlashtiring.