O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

MUSTAQIL TA‘LIM MASHG‘ULOTLARI 

Talaba portfoliosini yaratish bo‗yicha tavsiyalar 

O‗quv portfoliosi 

Hozirgi kunda oliy ta‘limda foydalanilayotgan talabalar bilimini baholash test 

reyting tizimiga asoslangan bo‗lib, talaba bilimini baholashda asosiy hal qiluvchi 

shaxs  fan  o‗qituvchisi  hisoblanadi. 

Albatta  reyting  tizimining  o‗ziga  xos  ijobiy 

tomonlari  ko‗p.  Lekin,  shu  bilan  bir  qatorda  kamchiliklardan  ham  xoli  emas. 

Ushbu kamchiliklarga asosan quyidagilarni keltirishimiz mumkin: 



 

talaba bilimi, uquvi va malakasi bir tomonlama, ya‘ni faqat fan o‗qituvchisi 

tomonidan baholanadi; 



 

baholashda talabaning faqat muayyan fan bo‗yicha bilimi hisobga olinadi; 



 

talabaning  umumiy  va  kasbiy  nutq  madaniyatini  shakllanishiga  to‗sqinlik 

qiladi; 



 

bo‗lajak  kadrda  kasbiy  kompetentlikni  shakllanganlik  darajasini  to‗liq 

aniqlash imkoniyati cheklangan; 



 

oliy o‗quv yurtidagi o‗quv davri yakuni bo‗yicha aniqlangan umumiy ball 

ish beruvchilarga tayyorlangan kadrning sifati to‗g‗risida to‗liq xulosa bermaydi; 



 

talabaning  umumiy  reyting  balini  aniqlashda  uning  boshqa  sohalarda 

erishgan yutuqlarini hisobga olish imkoniyati kam; 



 

bitiruvchiga  tayyor  kadr  sifatida  o‗z-o‗ziga  ishonch,  o‗z  imkoniyatlari, 

qobiliyatlari  va  kasbiy  kompetentlikga  tayyorligi  to‗g‗risida  o‗zi  xulosa 

chiqarishiga asos yaratmaydi; 



 

talabada refleksiya qobiliyatini hosil bo‗lishiga to‗liq sharoit yaratmaydi. 

Yuqoridagilarni  hisobga  olgan  holda,  xalqaro  ta‘lim  tizimidagi  innovatsion 

o‗zgarishlar,  rivojlangan  davlatlar  ta‘lim  tizimidagi  ijobiy,  zamonaviy  pedagogik 

texnologiyalarga  tayangan  holda  talabalarda  umummadaniy,  umumkasbiy  va 

kasbiy  kompetentlikni  shakllantirishga  yo‗naltirilgan o‗quv, o‗quv- uslubiy, ilmiy 

va o‗qishdan tashqari faoliyat natijalarini to‗g‗ri baholashga yo‗naltirilgan nazorat 

qilish  va  baholashning  innovatsion  shakllaridan  foydalanish  «Kadrlar  tayyorlash 

milliy  dasturi»  talablari  asosida  raqobatbardosh  kadrlar  tayyorlash  maqsadiga 

---

273 

 

muvofiq hisoblanadi. 

Talabaning oliy o‗quv yurtidagi barcha turdagi faoliyatlarini nazorat qilish va 

baholashning  innovatsion  texnologiyalaridan  biri  sifatida  «Talaba  portfoliosi» 

etakchi o‗rin egallaydi. Ushbu texnologiya ayniqsa rivojlangan g‗arb davlatlari oliy 

ta‘lim  tizimida  keyingi  yillarda  keng  qo‗llanilmoqda.  Rossiyada  esa  2003  yildan 

e‘tiboran  ta‘lim  tizimining  barcha  bosqichlarida,  jumladan  boshlang‗ich  ta‘lim, 

umumiy o‗rta ta‘lim, kasbiy ta‘lim va oliy ta‘limda joriy etilgan. 

«Portfolio»  faoliyatning  turli  yo‗nalishlari  bo‗yicha  talabaning  shaxsiy 

yutuqlarini tasdiqlovchi  hujjatlar  majmuidir. Portfolioni  yaratish talabaning  ijodiy 

faoliyati  hisoblanib,  unga  turli  xil  soha  (o‗quv,  ilmiy—izlanish,  sport,  ijodiy, 

ijtimoiy  va  b.)  bo‗yicha  faoliyat  natijalari  oliy  o‗quv  yurtida  o‗qish  jarayoni 

davrida talaba tomonidan kiritiladi. 

Portfolioni  yaratishdan  asosiy  maqsad  talabaning  oliy  o‗quv  yurtidagi  o‗qish 

jarayoni  davrida  erishgan  yutuqlari  to‗g‗risidagi  daliliy  hujjatlarni  to‗plash  va 

saqlashdan  iborat.  Portfolio  nafaqat  talabaning  ta‘lim  sohasidagi  faoliyati 

natijalarini  o‗zi  tomonidan  baholashning  samarali  shakli  bo‗lib  qolmasdan, 

quyidagilarga imkoniyat tug‗diradi: 



 

ta‘lim sohasidagi yutuqlarni dalillashtiradi; 



 

ish raqobati bo‗yicha tajriba ortdiradi; 



 

kasbiy  kompetentlikni  rivojlantirish  uchun  mustaqil  ta‘limni  amalga 

oshiradi; 



 

o‗zining kasbiy kompetentlik darajasini ob‘ektiv baholash 



 

malakasini rivojlantiradi; 



 

bo‗lajak mutaxassisning raqobatbardoshligini oshiradi. 

Respublikamiz oliy ta‘lim tizimida ushbu texnologiyaning 

qo‗llanilishi  amaldagi  talaba  bilimini  baholashning  test  reyting  tizimini  inkor 

etmaydi,  aksincha  uni  to‗ldiradi.  Rivojlan-  tiruvchi  ta‘limga,  insonparvar 

pedagogika  nuqtai  nazaridan  shaxsga  yo‗naltirilgan  ta‘limga  o‗tishga,  talabalarda 

kasbiy  kompetentlikni  shakllantirish  bo‗yicha  refleksiya  hosil  qilishga  sharoit 

yaratadi. 

---

274 

 

Portfolio  talabaning  turli  sohalardagi  faoliyati,  jumladan  o‗quv-tarbiyaviy, 

ijodiy,  ijtimoiy,  kommunikativ  va  boshqalar  bo‗yicha  erishgan  natijalari  sifatini 

baholash imkonini beradi.