O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi



Download 3,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet242/449
Sana02.01.2022
Hajmi3,04 Mb.
#311066
1   ...   238   239   240   241   242   243   244   245   ...   449
Bog'liq
Ўзбек тилини соҳада қўлланилиши мажмуа 2020 2021

Leksik  vositalar. 

So`zlar  o`z  ma‘nosi  bilan 

biror  harakatga 

(qo`li  gul  odam)

  ko`chiriladi, 

natijada 

gul

  so`zi  qo‗shimcha  uslubiy  mazmun 

oladi.  Shuningdek, 

ko`z,  til,  ona

  kabi  so‗zlarning 

ma‘nosi  ko‗chirilishi  mumkin.  Ayrim  so‗zlar  esa 

o‗z leksik ma‘nosi bilan birga, qo‗shimcha modal 

mazmun ifodalaydi: 

do`st, yer, qahramon, go`zal, 

aqlli,  mehr,  ishbilarmon

  kabi  so‗zlar  ijobiy 

ma‘no, 

bo`hton,  yolg`onchi,  yalqov,  sassiq, 

dushman

 kabi so‗zlar esa salbiy ma‘no ifodalaydi. 



Ohang, urg`u  

uslubiy mazmun 

ifodalashda vosita 

bo`ladi. 

Nutq mazmuni bilan, 

ohangdor, mayin, 

musiqiy tovushlari 

bilan ta‘sirli hamda 

yoqimli bo`ladi.

 

So`zlar o`z ma‘nosi bilan 

betaraf bo`lsa ham  

(ota, ona, suv, non, go`sht, 

ishonch, o`rmon, gilos va 

b.), kontekstda  ko`chma 

ma‘noga ega boladi. 

Gulning chiroyli belgisi 

odamga (gul yuz), o`rin-

joyga (gul bog`), biror 

harakatga (qo`li gul odam) 

ko`chiriladi, natijada gul 

so`zi qo‗shimcha uslubiy 

mazmun oladi.

 


244 

 

So‗zning  o‗z  ma‘nosidan  ko‗chishi,  uslubiy 



mazmun olishi ko‗proq badiiy uslub, ba‘zan  

 

ommaviy  uslub  va  o‗rni  bilan  og‗zaki 



so‗zlashuv tilida uchraydi. 

 

 



Biz  shaxslarga,  predmetlarga,  hodisalarga  ikki  xil  baho  beramiz:  ijobiy  baho-

bunda  moyillik,  sevish,  hurmat  qilish,  mehr-muhabbat  tuyg`ulari  ifodalangan 

bo`ladi: 

ofarin, yoqimli, ajoyib, go`zal, shirin, chiroyli, saxiy, baxtli

 kabi. 


Salbiy bahoda nafrat, xafa bo‗lish, ranjish, haqorat, dil og‗rishi kabi tuyg‗ular 

ifodalanadi. Masalan, 



Hasis, bevafo, badnafs, ochko`z, firibgar, va‘daboz, badbaxt

 

va  boshqalar.  Ma‘lumki,  fe‘l  so‗z  turkumlari  ichida  xilma-xil  shakllarga  boy 



bo‗lib,  shu  tufayli  uning  uslubiy  imkoniyatlari  ham  nihoyatda  kengdir:  birgina 

zamon  va  shaxs  qo‗shimchalarining  ko‗pligi  ulardagi  sinonimik  qatorlardan 

istalgan  ma‘noni  ifodalash  uchun  so‗zlovchiga  bu  fe‘l  shakllaridan  birini  tanlay 

olish imkonini beradi. 




Download 3,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   238   239   240   241   242   243   244   245   ...   449




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish