O`zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi



Download 2,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet205/224
Sana31.12.2021
Hajmi2,55 Mb.
#230678
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   224
Bog'liq
Диагностика-ва-Коррекция-МАЖМУА-2019

 
 
 
 
Nutq buzilishining umumiy  tavsifi 
 
Aqli zaif  bolalarda nutqning buzilishi tizimli (sistemali) xarakterga yega. 
Ularda nutqiy  faoliyat   bilan  bog‘liq barcha  harakatlarning u  yoki  bu   darajada  
shakllanmaganligi  namoyon  bo‘ladi-ki,  bular  mativasiyaning  zaifligi,  nutqiy  
muno-sabatga 
bo‘lgan 
talabning 
pasayishi, 
nutq 
faoliyatining 
programmalashtirishning  qo‘pol  buzilishi,  nutqiy  xarakatlarning  ichki 
programmasi  nutkiy  programmani  kullanishi  nutk  ustidan  nazorat  oldindan 
faoliyat sabab bilan bog‘lash kabilardir. 
Aqli    zaif  bolalar    nutqiy  bayon  qilish  turli    darajada  bu-ziladi  (mazmunan,  til 
jihatidan,  sensomotor  darajada).  Yeng    ri-vojlanmaganlari  murakkab  darajalar 
(mazmun,  tilga  oid)  hisoblanadi.  Ular  yuqori  darajada  shakllangan  tahlil 
harakat-lari, sintez, umumlashmalikni talab yetadi. Bunday  bolalarda  nutqning  
sensomotor  darajasi  turlicha  kechadi.  YUqori    sinflarga    borib  ko‘pchilik 
o‘quvchilarda  nutqning    fonetik  nuqsonlari,  motor    darajalarining  
buzilishlarining yo‘qolishi ro‘y  beradi. Shu bilan  bir vaqtda  bu bolalarda  til va 
semantik  darajalarning  rivojlanishi me‘yorga (normaga) yetmay qoladi. 
 
Aqli  zaif    bolalarda  nutqning  buzilishi  turli    ko‘rinishlarda  bo‘ladi  va 
ularni  tahlil  yetishda    differensial  yondoshishni  talab  yetiladi.  Simtomatika 
(kasallik  belgilarining  yig‘indisi)  va  nutq    buzilishining  mexanizmi  faqatgina 
miya  sistemasining  umumiy  rivojlanmay  qolishidagina  yemas,  balki,  nutqqa 
bevosita aloqador bo‘lgan sistemaning lokal patologiyasi tomonidan belgilanadi. 
Bu  esa  aqli  zaif    bolalarda  nutq  buzilishlari  ko‘rinishini    yanada 
murakkablashtiradi. Shu sababli oligofreniyaning ikki guruhi ajratib ko‘rsatiladi 
(G.Ye.Suxaryova, R.I.Belova-David): 1)nutq rivojlanmagan oligofreniya; 2)nutq 
kamchiliklari bilan murakkablashgan, atipik oligofreniya. 
 
Normal  bolalardagi  singari,  aqli  zaif  bolalarda  ham  nutq    buzilishining 
barcha  shakllari  uchraydi  (dislaliya,  rinolaliya,  dizartriya,  alaliya,  disleksiya, 
disgrafiya,  duduqlanish,  afaziya  va  boshqalar).  Nutq    buzilishi    tizimining  
strukturasida semantik nuqson (defekt) asosiy o‘rinni yegallaydi.  
 
Aqli  zaif    bolalarda  nutq  buzilishi  o‘zining  uzoq  vaqt  saqlanishi  bilan  
xarakterlanadi  va  yordamchi  maktablarning  yuqori  sinflargacha  bo‘lgan  davr 
oralig‘ida saqlanib, qiyinchilik bilan bartaraf qilinadi.  

Download 2,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   224




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish