O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta‟lim vazirligi

“manusonik”  so„zlarini  Qo„chqor  nutqida  “nima?”  so„roq  olmoshi  bilan 

birgalikda qo„llash orqali, asosan, emotsional-ekspressiv maqsad ko„zlagan, ya‟ni 

ular orqali faqat Qo„chqor xarakterigagina xos jihatlarni ochib bergan. Ular orqali 

kitobxon Qo„chqorning ilmi xaminqadar bo„lgan, oddiy, sodda qishloq traktorchisi 

ekanligini favqulodda tez anglab oladi. 

---

 

 

12 

 

Personaj nutqida noto„g„ri talaffuz qilingan so„zlar xuddi shevaga xos so„zlar, 

argo  va  jargonlar,  varvarizm  va  vulgarizmlar  kabi  badiiy  asar  koloritini  aniqroq 

tasvirlashga  hamda  qahramon  nutqini  iloji  boricha  xalqqa  yaqin  bo„lgan,  xalq 

tushunadigan tilda ifodalashga xizmat qiladi. 

Xulosa  sifatida  shuni  aytishimiz  mumkinki,  Sharof  Boshbekov  dramalarida 

qo„llanilgan  fonografik-stilistik  vositalar  badiiy  tasvirda  muhim  ahamiyat  kasb 

etadi.  Ular  narsa,  hodisa  va  voqealar  haqida  tushuncha  ifodalash  bilan  birga 

so„zlovchining  turli  emotsional-ekspressiv  holatini,  uning  voqea-hodisalarga  turli 

xil  munosabatini  yanada  aniqroq,  ravshanroq  va  o„zgacha  ottenka  orqali 

ifodalashga  xizmat  qiladi.  Fonografik-stilistik  vositalardan  o„rinli  foydalanish  esa 

badiiy ta‟sirchanlikni oshirishga xizmat qiladi.  

 

      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

 

 

---

 

 

13 

 

    1.2. Sharof Boshbekov dramalarning leksik  xususiyatlari 

  

Sharof  Boshbekov  dramalarini  leksik  jihatdan  tahlil  qilar  ekanmiz,  adib 

dramalarining badiiyatini ochib berishda noadabiy qatlamga oid birliklarning o‟rni 

katta ekanligini guvohi bo‟lamiz.  

Ma‟lumki,  bu  qatlamga  oid  leksika  qo`llanish  doirasining  chegaralanish 

xarakteriga ko`ra uch turga bo`linadi. Bular: 

1) dialektal leksika; 

2) terminologik leksika; 

3) jargon va argolar. 

Shundan  kelib  chiqqan  holda  biz  ularning  barini  adib  dramalari  misolida 

ko`rib chiqamiz va ularning qay maqsadda qo`llanilganini o`rganamiz.