O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi

 
4. Masofaviy o‟qitish jarayonida zaruriy bo‟lgan texnika vositalar. 
 
 Axborot  texnologiyasi  –  obyekt,  jarayon  yoki  hodisalarning  holati  haqidagi  yangi 
ma‘lumotlarni  olishda  ma‘lumotlarni  yig‗ish  usullari,  ma‘lumotlarni  yetkazib  berishdan  va 
vositalar  majmuidan  foydalanish  jarayonidir.  Axborot  texnologiyalari  ta‘limiy  mahsulot  va 
xizmatlarini tashkil etishda dastgoh hisoblanadi. 
 Ta‘limiy  mahsulot  –  ta‘lim  jarayoniga  tatbiq  qilish  uchun  ifodalangan  ma‘lumotlar 
majmuidir. 
 Zamonaviy  axborot  texnologiyasi  -  shaxsiy  kompyuter  va  telekommunikatsiya 
vositalaridan foydalanuvchi axborot texnologiyasidir. 
 Jamiyatni  axborotlashtirish  –  fuqarolarning  axborotga  bo‗lgan  ehtiyojini  va  ularning 
huquqlarini  amalga  oshirishni  qanoatlantirishdagi  maqbul  shartlarni,  davlat  va  hokimiyat, 
mahalliy  va  o‗zini  o‗zi  boshqarish  organlarini,  axborot  resurslaridan  foydalanish  va  ularni 
shakllantirish  asosida  jamoat  birlashmalarini  tashkil  etishni  yaratishning  tashkillashtirilgan 
ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnik jarayonidir. 
 Ta‘lim jarayonini axborotlashtirish - jamiyatni axborotlashtirishning muhim elementlaridan 
biri hisoblanadi. Ta‘limni axborotlashtirish quyidagi qulayliklarga ega: 
 - jamiyatning har bir a‘zosi haqidagi ma‘lumot va bilimlarni olishga yo‗l ochib beradi; 
 - shaxsning intellektual va ijodiy qulayliklarini rivojlantiradi; 
 -  jamiyatning  har  bir  a‘zosi  faollik  bilan  malakasini  oshirib,  faoliyat  fazasini  tezkor 
o‗zgartiradi; 
 - masofaviy o‗qitish yordamida ta‘lim samarasini oshirishni ta‘minlaydi. 
 Ta‘lim  mahsulotlari  va  xizmatlarini  ishlab  chiqish  uchun  quyidagi  axborot  texnologiyalar 
qo‗llaniladi: 
 -  guruhlash,  turlash,  hisoblash,  ma‘lumotlarni  agregatlash  uchun  ularni  qayta  ishlash 
axborot texnologiyalari ; 
 -  masofaviy  o‗qitish  qatnashchilarining  axborot  talablarini  qondirish  uchun  boshqaruv 
axborot texnologiyalari; 
 -  fanlar  bo‗yicha  ekspertlar  mahsulotlarini  masofaviy  o‗qitishning  foydalanuvchilar 
tomonidan olish imkoniyatini beruvchi ekspert tizimlarining axborot texnologiyalari. 
 Jahon  iqtisodiy  tizimlarining  dunyo  miqyosida  umumiy  keng  tus  olishi,  jahondagi  bir 
nechta  ilg‗or  mamlakatlarni  axborotlashtirish  jamoa  bosqichiga  kirishi  va  davlatning  jahon 
iqtisodiyot  kengashiga  olib  chiqilishi  uchun  respublikamiz  Prezidenti  tomonidan  qo‗yilgan 
masalalar,  shu  bilan  birga  shartli  bo‗lgan  «raqobatni»  hamma  tarmoqlarga  kiritish,  ayniqsa 
davlatning  oliy  ma‘lumot  tarmog‗iga  kiritilishi  davlatimizning  oliy  ma‘lumot  tizimidagi 
raqobatchilik  to‗g‗risidagi  muammosi  dunyo  bozorida  faol  bo‗lishi  turgan  gap.  Berilgan 
muammoning  asosiy  yechimlaridan  biri  yangi  ta‘lim  texnologiyalarini  kiritish,  shu  bilan  birga 
respublikaning oliy ta‘lim tizimida masofaviy o‗qitish uslubi o‗z o‗rnini egallashi kerakligidadir. 
Dunyoda  masofaviy  o‗qitish  uslubini  qo‗llash  bo‗yicha  juda  katta  tajriba  orttirilgan.  Jumladan, 
tajribali  o‗qituvchilar,  mutaxassislar  o‗qitilayotgan  kishiga  yakka  tartibda  yordam  berishi, 
talabalar  o‗qishini  turli  uslubda  nazorat  qilinishi,  ularning  bilim  saviyasini  baholash  yo‗llari 
tufayli talaba va o‗qituvchilarning o‗qish sifati va mehnat unumdorligi oshadi. 
 Masofaviy o‗qitish uslubini sifatli qo‗llanishiga quyidagi yo‗llanmalar kiradi: 
 O‘qitilayotgan  borliqni  markazlashtirish.  Respublikamiz  va  xorij  olimlari  hamda 
mutaxassislarining  bilim  va  tajribalarini  qo‗llash,  zamonaviy  o‗quv  qurollaridan  foydalanish 
e‘tiborda  tutiladi.  Bunda  turli  o‗quv  manbalaridan  foydalanish,  talabalarni  axborot  bilan 
ta‘minlash,  bu  axborot  esa  o‗z  navbatida,  butun  dunyo  mutaxassislari  bilimlaridan,  elektron 

---

kutubxonalardan olingan axborotlarni  ishlatish talaba va o‗qituvchilar uchun katta imkoniyatlar 
yaratadi.