O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

3-§. Musiqiy faktura
Musiqa asarida garmoniya bilan birga kuy, mеtr-ritm, tеmp, 
faktura, dinamika yuzaga kеladi. Musiqiy materialning ba-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

119
yon qilish uslubi musiqiy faktura deb ataladi. Musiqiy faktu-
ra musiqaning asosiy elementlari — kuy, garmoniya, ritmlarning 
uyg‘unlashuvidan hosil qilinadi. 
Garmoniya ma’nodorligi va rangdorligi uchun nafaqat muay-
yan akkordlarning tanlab olinishi va ular orasida paydo bo‘ladigan 
munosabatlar, balki musiqiy fakturaning bayon turi va usuli 
muhim rolni o‘ynaydi. 
U yoki bu tamoyilga asoslangan bayonning tipik shakllari 
mavjud. 
Musiqa matnida faktura turlarining xilma-xilligi uchrab tura-
di. Ularni to‘rtta asosiy turga taqsimlash mumkin:
–  monodik (bir ovozli bayon);
–  polifonik (ko‘p ovozli bayon);
–  akkordli (ko‘p ovozli bayon);
–  gomofonik-garmonik (ko‘p ovozli bayon).
Monodik tuzilma garmonik jo‘rligisiz bo‘lgan bir ovozli kuy 
harakatdan iborat. bu tuzilma ko‘proq xalq musiqasiga, bir ovoz-
li qo‘shiqqa xosdir. kuyning o‘zi mustaqil tarzda, boshqa ifodaviy 
vositalardan farqli o‘laroq, muayyan fikr, his-tuyg‘u va kayfiyat-
larni gavdalantirishga qodir.
3-misol.
Cholg‘u musiqasida monodik tuzilma yakka asbob uchun yo-
zilgan asarlarga xos. 
Garmoniya ko‘p ovozlilikning har qanday turida vujudga keladi.